Aangespoord door vragen van GroenLinks informeerde het College bij de GGD hoe het staat met longkanker in Brabant. Wat blijkt? Onze provincie scoort bovengemiddeld, terwijl we juist minder roken dan elders. De slechte luchtkwaliteit draagt bij aan het risico op deze vreselijke ziekte.
Via oncologisch chirurg Ignas van Bebber wisten we het al. In Noord-Brabant zijn er opvallend veel longkankerpatiënten, ook niet-rokers. In antwoord op recente Statenvragen gaf het College toe dat Brabant inderdaad een negatieve uitzondering is: we hebben hier meer sterfte aan longkanker dan gemiddeld, terwijl we minder roken.
En dat is niet vreemd. De luchtkwaliteit in Noord-Brabant is ronduit slecht. Vrijwel de hele provincie zit jaarrond, vaak ruim, boven de fijnstofwaarden (pm2,5) die door de wereldgezondheidsorganisatie WHO als veilig beschouwd worden. Voor ozon (O3) en grover fijnstof (pm10) is het beeld al niet beter. En dan te bedenken dat de luchtkwaliteit in Brabant nauwelijks wordt gemeten, maar veelal wordt berekend. Een onderwerp waar we als GroenLinks vaker de aandacht voor hebben gevraagd. Immers: bij metingen blijkt vaak dat er veel meer overschrijdingen zijn dan gedacht. Omdat motoren meer uitstoten (sjoemeldiesels), milieufraude onbestraft blijft, handhaving achterwege blijft, omdat er te optimistisch wordt gerekend in de verkeersmodellen (wijst commissie-Hordijk ook op), omdat luchtwassers ‘niet optimaal werken’. Vervuilende stoffen werken ook nog eens op elkaar in en vormen secundair fijnstof.
Grootste bedreiging
In Brabant sterven jaarlijks honderden mensen vroegtijdig door luchtvervuiling. Eén op de acht mensen in de wereld gaat te vroeg dood door hartproblemen, luchtwegaandoeningen en kankers die het gevolg zijn van fijnstof. De WHO noemt fijnstof ‘veruit de grootste milieubedreiging voor de mens’.
Bij gezonde mensen kan fijnstof al ademhalingsklachten veroorzaken, maar voor de vele tientallen duizenden Brabanders met een longaandoening (astma, bronchitis, COPD, schade door Q-koorts of corona) betekent het een nog verdere achteruitgang van hun zuurstofcapaciteit.
Slechte lucht draagt voor 11% bij aan het risico op longkanker. Maar fijnstof bedreigt alle organen. Het gemeenst zijn de ultrakleine deeltjes. ‘Ze kruipen binnen in de longblaasjes van de lucht in het bloed’, zegt Michael Rutgers, directeur van het Longfonds in De Groene. ‘In de bloedbanen gedragen ze zich vervolgens als cholesterolvangers die vetten aan zich binden. Het volgende is dat deze klonters vaatvernauwingen, hartaanvallen en herseninfarcten veroorzaken.’
‘Longkanker is nog maar één van de ernstige problemen. Corona dwingt ons sterker na te denken over onze gezondheid. Het is de hoogste tijd dat de provincie verantwoordelijkheid neemt en onze leefomgeving en gezondheid beschermt door paal en perk te stellen aan uitstoot en strenger te gaan handhaven op naleving’, aldus Statenlid Hagar Roijackers.