Op 8 oktober organiseerde Foodlog in de HAS (Den Bosch) een debat over de toekomst van de varkenshouderij in Brabant. De avond begon veelbelovend, maar eindigde met een teleurstelling. Want waarom wordt er alleen gesproken over het economische perspectief voor de sector en niet over de impact op de omgeving? Gelukkig zagen we ook een lichtpuntje.
De aftrap was nog veelbelovend. “In de Brabantse varkenshouderij gaat het slecht met people, planet én profit”, zo prikkelende landbouwgedeputeerde Anne-Marie Spierings de aanwezigen. Erkenning dat het systeem van bulkproductie in Brabant niet langer houdbaar is, zo openlijk hoorden we het niet eerder in een gezelschap van boeren, banken, retail en lokale politiek. Mogelijkheid tot werkelijke transitie? Het debat was een Brabants vervolg op het #vleesdebat van Foodlog in Wageningen.
Economische wetten
Waar in Wageningen nog enigszins werd ingegaan op de zorgen die bewoners hebben over de industrialisering van de veehouderij in het buitengebied, zo beperkte het Brabantse debat in de HAS zich tot de economische bespiegelingen. Zoals de ketenafspraken (kan dat in de varkenshouderij zoals bij de zuivel?), de dominantie van de retail, de vierkantsverwaarding van het varken en de internationale markt waarop de Brabantse varkenshouders zich, deels noodgedwongen, begeven.
De stellingen die aan bod kwamen, waren macro-economisch ingestoken. Moet er wel of geen staatssteun komen voor de sector, is lauwe sanering mogelijk (in plaats van een keiharde shake-out)? De uitnodiging van de inkoper van supermarktketen Jumbo om tot een beter aanbod te komen van smaakvol en goed varkensvlees werd door de aanwezigen met argwaan benaderd. Instemmender werd gereageerd op de bijdragen van de banken, die bij nadere beluistering allemaal pleitten voor forse schaalvergroting en het integreren van industrie en handel (‘achterwaartse integratie’) waardoor Brabant echt afscheid moet nemen van de gezinsbedrijven. Geen keuze die vrolijk stemmend is voor wie dierenwelzijn, schone lucht, landschappelijke kwaliteit en gezondheid belangrijk vindt. Gaat het overbevolkte Brabant nu echt Texas achterna in grootschalige vleesfabrieken, waar de mestfabrieken en slachterijen dan naast komen staan?
Ruim baan voor biologisch boeren
Een lichtpuntje van de avond kwam van de dappere boerin Janny van den Bogert uit Hedel. Hoewel zij in tegenstelling tot veel andere aanwezigen geen beroepsprater is, vroeg zij om de microfoon. Zij vertelde over de kansen die zij met haar bedrijf heeft genomen destijds, met wat steun van de overheid. Zij is succesvol omgeschakeld naar biologisch. Een intensief en tijdrovend proces, daar doet ze niet geheimzinnig over. Maar wat ze nu heeft, is toekomstbestendig en duurzaam. Goed voor people, planet én profit.
Een vergelijkbaar verhaal hoorde GroenLinks Brabant een week later op werkbezoek bij de Beukentuin, de biologische varkenshouderij van Arno Baijens in Hoogeloon. Dit bedrijf neemt ook deel aan de keten (doorvoer) van varkensvlees, dus van boer naar bord. Twee prachtige regionale voorbeelden!
GroenLinks Brabant spant zich ervoor in dat de provincie boeren helpt bij omschakeling. We dienen daartoe een motie in bij de begroting voor 2016.