Innovatief en open, zo mag je het bestuursakkoord – en ook de presentatie van vandaag – wel betitelen. GroenLinks houdt hiervan. Dit akkoord biedt de mogelijkheid om energie los te maken uit de hele samenleving, zeker van onderop. Brabanders zijn uitgedaagd om mee te doen. Gaat Gedeputeerde Staten deze uitdagingen werkelijk aan met de burgers? We gaan het zien.

GroenLinks wil dit College scherp houden. Een mooie opdracht. Met dit akkoord lijkt een fris beleid te zijn ingezet. Echter, de voorbeelden en programma’s zijn niet echt concreet en zeker niet verreikend genoeg. En het hinkt op twee gedachten. Te veel wordt gedacht in “levert het geld op?” en te weinig “is het goed voor alle Brabanders?” Dit economisme klinkt erg door in dit bestuursakkoord. Willen we van Brabant een duurzame samenleving maken, waar mensen gezond kunnen werken en wonen dan moet het andere geluid veel meer doorklinken in alle onderdelen van Beweging in Brabant.

We missen het evenwicht tussen het economische, het sociale en het groene. People Planet Profit. Ja, er wordt wel over gesproken. Maar in het beleid gaat de prioriteit (en daarmee het geld) niet naar de integrale benadering van de samenleving vanuit deze balans. De maatschappelijke uitdagingen van deze tijd worden, met uitzondering misschien van werkloosheid, onvoldoende benoemd. Klimaatverandering, sociale uitsluiting - denk aan ouderen, de toenemende tweedeling, grondstoffenschaarste… en ga zo maar door.

Om het college hierop in te tunen wil ik deze visie, die een aantal partijen uit de coalitie ook in hun politieke programma hebben staan, met een visual onderstrepen. - ja wij hebben een traditie hierin! Als het aan GroenLinks ligt, zijn juist deze uitdagingen - de integrale verbinding tussen mens, natuur en kapitaal - de basis van het overheidsbeleid. We missen dit als rode draad in het Bestuursakkoord. Wij hebben dan ook  - bij motie - een aantal voorstellen gemaakt om de gepresenteerde programma’s scherper te krijgen.

Vitale natuur en (stedelijke) landschappen

Het bestuursakkoord ziet er groen uit. Het leek wel een GroenLinkssprookje werd gezegd. Het natuurnetwerk wordt gerealiseerd, met nadruk op biodiversiteit. Maar tempo en ambitie zijn te laag. Brabant heeft zich vastgelegd op Europese en landelijke afspraken. Bij een zinsnede als ‘Wij gaan de emissies naar bodem, water en lucht structureel verminderen’, denkt GroenLinks dan ook: “dûh!” Bovenop de broodnodige structurele vermindering van emissies (uitstoot), willen wij vermindering van deposities (neerslag). En gaat Gedeputeerde Staten nu eindelijk eens zorgen voor een fatsoenlijk meetnetwerk voor fijnstof, ultrafijnstof en stikstof in Brabant?  Kwalijk vinden wij het bezuinigen op natuur en het vastklinken van ecologisch beleid aan economische groei. Bedrijven aan de bal betekent pretnatuur. Alleen een sterke overheid kan groeiende natuurschade, zoals verdroging en terugloop van weidevogels tegengaan.

Versterken sociale veerkracht

Om de sociale veerkracht te versterken worden een aantal zaken bij elkaar geveegd voor de cohesie in de samenleving en de gevolgen van een krimpende bevolking op te vangen. Meent GS echt dat Brabanders zitten te wachten op een living lab en een praktijkgerichte omgevingsvisie. Mensen weten heel goed zelf hoe ze hun omgeving kunnen versterken. Ze willen aan de slag met Doebudgetten en coöperatieve vormen van energie, zorg en voedsel. Betrek ze bij het erfgoed. Ondersteun de dingen die er zijn, breek ze niet af en verzin niet weer allerlei nieuws.

Circulair maken van de economie

Bij het circulair maken van de economie wordt wel heel duidelijk dat de visie van dit College op twee gedachten hinkt. Business as usual, economisch groei op korte termijn met een duurzaam sausje! Binnen het programma Economie wordt de ambitie het ‘circulair maken van de economie’ niet eens genoemd. Een enorme gemiste kans wat ons betreft!

Versnellen energietransitie

Om de energietransitie te versnellen willen bedrijven en burgers aan de slag willen met eigen energieopwekking. Zij verdienen onze ruime steun. De veelheid aan afspraken over duurzame energie en energiebesparing die inmiddels door het College zijn gemaakt met Rijk, gemeenten, bouwbedrijven en energiecoöperaties maakt ondoorzichtig voor een ieder wat er gebeurt. Er is een uitvoeringsagenda nodig. Wie doet wat en met hoeveel geld? GroenLinks heeft aangegeven om Statenbreed over het klimaat  te willen spreken om zo met eigen ideeën te komen. Samen met wat er al is kan deze input de uitvoeringsagenda vormen.

Organiseren slimme en duurzame mobiliteit

Hoe organiseren we slimme en duurzame mobiliteit?  Goed dat de fiets nadrukkelijk genoemd wordt als oplossing. Maar wat is de echte ambitie met Hoogwaardig OV? En voor welke moderne faciliteiten bij trein- en busstations wordt gekozen. Hoe gaat het aflopen met EHV airport? Die visual met het vliegtuig betekent hopelijk niet nog meer vluchten van Eindhoven, Gilze Rijen, Seppe en Woensdrecht? Dat noemt GroenLinks niet duurzaam. Goede oplossingen voor Knooppunt Hooipolder en het vervoer van gevaarlijke stoffen over het spoor in West-Brabant moeten hoog op de agenda staan wat ons betreft.

Verduurzamen landbouw

Het bestuursakkoord benoemt duurzaamheid, gezondheid, diervriendelijkheid en maatschappelijke acceptatie. Goed zo. Ook wordt gesteld dat onderzoek naar gezondheidsrisico’s aanleiding kan zijn tot beleidsaanpassing ten aanzien van fijnstof én stank. Heel goed. Expliciet staat er dat het onderzoek nieuw moet zijn. Prima. Wij zijn blij met dit nieuwe beleid, maar de bewoners in ons Brabantse buitengebied kunnen niet wachten op nieuw gezondheidskundig onderzoek. Recent is er al veel onderzocht. Is GS bereid deze inzichten snel mee te nemen in beleid?

GroenLinks heeft keer op keer het mestprobleem aangekaart Wij weten dat het College bezig is met nieuw beleid en gaan dat nauwlettend volgen. We blijven komende jaren scherp op de sociale en ecologische impact van dat nieuwe mestbeleid. GS stelt dat de landbouw een reguliere economische sector is. Betekent dit dat de landbouw voortaan behandeld gaat worden als industrie? Daarover spreken we in december bij de tussenevaluatie van de BZV. Voor nu willen we werk maken van het intrekken van lege milieuvergunningen.

Er wordt door GS niet echt stelling genomen tegen verdienmodellen en bulkproductie waar niemand beter van wordt (ook de boer niet). Wat ons ook opvalt: voor stimuleren van verbrede landbouw, de enige landbouw die echt in balans is met de omgeving, is nauwelijks aandacht en komt geen provinciaal geld. Dat is niet van deze tijd.

Arbeidsmarkt en economische ontwikkeling

Een bijdrage aan een R&D-centrum van de SuikerUnie hier, het mooi maken van Pivot Park daar... Gelukkig wordt er ook in onderwijs- en arbeidsmarktinitiatieven geïnvesteerd, maar een wenkend perspectief op een nieuwe economie ontbreekt. Welk beleid wordt nu eigenlijk geïntensiveerd? Beleid is meer dan het ondersteunen van individuele projecten.

De financiën en herprioriteringen

Voorzitter, om een zogenaamde vliegende start te maken wordt gevraagd te her prioriteren en te intensiveren. Samen met de financiële pagina’s uit het bestuursakkoord een redelijk onoverzichtelijk geheel. De antwoorden op de vragen die wij hierover hebben gesteld geven veel duidelijkheid. Dank daarvoor. De vraag die nu voorligt is of wij akkoord zijn met een intensivering van 8,8 mln. voor vooral economische zaken. Voorzitter tegen de meeste intensiveringen hebben wij geen bezwaar. Met de bijdrage aan AFC Nieuw Prinsenland hebben wij moeite. Alweer 2 miljoen. Met de eerdere 75 miljoen die daar naar toe gingen waren wij het niet eens. Komt die 2 miljoen terug? Of is het een subsidie?



Met de investering in de Big Data hebben wij meer moeite, vooral omdat we een deel van het pand financieren en ook zullen huren. Een kostbare constructie. De samenwerking met het onderwijs juichen wij natuurlijk van harte toe. Wij zijn niet akkoord om de gelden die vrijkomen op sociaal en groen, zoals de reserve ILG en de gelden op Cultuur en Samenleving nu al beschikbaar te stellen voor de buffer. Er is onvoldoende informatie om dat af te wegen en bovendien willen wij graag dat geld voor natuur en sociale doeleinden ingezet blijft. Zo is de afspraak dat het geld dat overblijft van de IDOP’s besteed wordt aan de Doebudgetten, waar veel gebruik van wordt gemaakt.

En wij zijn heel erg tegen het niet indexeren van de motorrijtuigenbelasting. Dat slaat nergens op. Zoveel mooie autowegen als er bij zijn gekomen. Een normale indexering is gewoon op zijn plaats. Voor de 12 miljoen die dit oplevert kunnen heel wat groene en sociale dingen worden gedaan.

Voorzitter, Ik ben er bijna. De ijkpunten. Het negende daarvan wordt nu zo ingericht dat we veel door externen gaan laten doen. Dit vinden wij geen goed plan. De kennis op het provinciehuis verdwijnt, de afhankelijkheid van de markt wordt vergroot en zoals ik in mijn inleiding zei: sommige zaken kun je echt niet aan de markt overlaten. Die moet de overheid zelf goed blijven doen.