Afgelopen vrijdag heeft Laura van Hazendonk in het kader van de Rijksbijdragen Energie & Klimaat haar maidenspeech gehouden over hét thema waarvoor zij de politiek in is gegaan: het klimaat. Via deze rijksbijdragen krijgt de provincie financiële middelen voor de uitvoering van de klimaatdoelstellingen van het kabinet. In haar betoog roept Laura op om te luisteren naar de klimaatwetenschap en tot het aangrijpen van de klimaattransitie als een kans om Brabant socialer, gezonder en gelukkiger te maken. Lees hieronder haar tekst:
Voorzitter,
Als u mij anderhalf jaar geleden had gezegd dat ik vandaag hier achter het spreekgestoelte zou staan, had ik u waarschijnlijk niet geloofd. Ik? Statenlid? Ik was namelijk gegrepen door mijn promotieonderzoek in de fysische chemie, en van plan om via de wetenschap een bijdrage te leveren aan een duurzamere wereld. Maar vandaag sta ik toch hier tegenover u voor mijn maidenspeech. Wat er dan veranderd is? Op de wetenschap ben ik in elk geval nog niet uitgekeken. Maar als wetenschapper kan ik de (klimaat)wetenschap niet negeren: de aarde warmt op, de gletsjers smelten, hitterecords sneuvelen. Klimaatverandering wordt vaak voorgeschoteld als een probleem van toekomstige generaties, of misschien van mijn generatie, maar we staan er middenin: vooral in het Globale Zuiden zijn al veel klimaatdoden te betreuren en dichter bij huis heeft ons mooie Brabant te lijden onder droogte en hittegolven.
Ik wilde niet langer vanaf de zijlijn toekijken hoe we de 1.5 graad opwarming voorbijstreven, maar me vanuit de Brabantse politiek bemoeien met concrete maatregelen om klimaatverandering tegen te gaan, milieuvervuiling te stoppen en de natuur te herstellen. En daarbij wil ik tegelijkertijd werken aan een gelukkiger Brabant met schonere lucht en toegankelijk openbaar vervoer voor iedereen. De aanpak van de klimaatcrisis is namelijk ook een káns. Een kans om onze maatschappij opnieuw vorm te geven, met veel meer brede welvaart. Het is de hoogste tijd om in plaats van economische groei het welzijn van de Brabander, ons Brabantse landschap en de Brabantse dieren centraal te stellen. En laten we vooral ook niet het welzijn vergeten van de aarde als geheel en van alle mensen wereldwijd die indirect bijdragen aan onze Brabantse welvaart.
Voorzitter, als GroenLinks zijn we dan ook blij dat het Rijk ons tegemoet komt met uitvoeringsgeld voor de klimaat- en energiedoelen. Het Klimaatakkoord was een mijlpaal in de Nederlandse politiek. Hoewel het akkoord ambitieuzer had gemoeten, was er in 2019 eindelijk een concreet doel om onze emissies fors naar beneden te brengen. Het is goed dat wij als Brabant de landelijke doelstellingen regionaal hebben vertaald in de Energieagenda 2030 en in de RESsen.
Wij vinden het echter enorm zorgelijk dat er de afgelopen jaren 2020, ‘21 en ‘22 onvoldoende middelen beschikbaar waren om invulling te geven aan alle afspraken uit het Klimaatakkoord. Het is op zijn zachtst gezegd bijzonder dat het Rijk pas vier jaar na het sluiten van het Klimaatakkoord over de brug komt met extra uitvoeringsgelden. Onze vraag aan de Gedeputeerde is dan ook, welke afspraken uit het Klimaatakkoord hebben concreet geleden onder dit geldgebrek? En wat gaat de Gedeputeerde eraan doen om de gestelde doelen alsnog te halen?
De 17 miljoen voor drie jaar uit dit voorstel zijn dus erg welkom. Nu we eindelijk geld van het Rijk hebben ontvangen, is het wat ons betreft zaak om een versnelling te maken met het behalen van de doelen uit de Klimaatwet en liefst doen we méér, want klimaatverandering wacht niet.
Wij realiseren ons dat er veel personeel nodig is om deze uitdaging in goede banen te leiden. Wij hebben dan ook de vraag aan de Gedeputeerde of er al een plan is om het benodigde personeel ook daadwerkelijk te werven, gezien de krapte op de arbeidsmarkt. Aangezien de rijksbijdragen naar alle waarschijnlijkheid tot 2030 verlengd zullen worden, hopen wij dat er ook structureel geworven gaat worden. Graag een reactie.
Bij het lezen van het Klimaatakkoord en de Energieagenda 2030 valt op hoe zeer het kabinet én Brabant leunen op elektrificatie om emissiereductie te bewerkstelligen. Gezien alle problemen met netcongestie en de duurzame opwek die achterblijft bij de vraag vinden wij dit een gevaarlijke strategie. GroenLinks wil dan ook extra inzet op energiebesparing. Alle energie die we niet verbruiken, hoeven we namelijk noch op te wekken, noch te transporteren. Daarnaast voorkomt dit dat we in het proces van emissiereductie andere planetaire grenzen overschrijden, denk aan grondstoffengebruik en biodiversiteit. Is de Gedeputeerde bereid zich extra in te spannen voor energiebesparing in alle sectoren en daar bij de inzet van deze middelen ook rekening mee te houden? Wel zijn we blij dat GS hard aan de slag is met de netcongestieproblematiek en willen wij dat dit onderwerp bovenaan de agenda blijft staan voor de komende periode.
Voorzitter, tot slot: “Het bestrijden van de klimaatcrisis vereist kathedraaldenken. We moeten de basis leggen terwijl we wellicht niet precies weten hoe we het plafond moeten bouwen.” zo sprak Greta Thunberg in 2019 tegenover het Britse Parlement[1]. Laten we nou juist in Brabant zo goed zijn in innovatie en lef. Laten we dus als Brabant luisteren naar de wetenschap en voorop gaan lopen in deze klimaattransitie. En laten we dan direct de kans grijpen om onze provincie niet alleen groener, maar ook gezonder en gelukkiger te maken.
Dank u wel, voorzitter.
[1]“Avoiding climate breakdown will require cathedral thinking. We must lay the foundation while we may not know exactly how to build the ceiling.” - Greta Thunberg, 2019, UK https://www.theguardian.com/environment/2019/apr/23/greta-thunberg-full-speech-to-mps-you-did-not-act-in-time
