BRABANT - Ze komen eraan, de provinciale verkiezingen. Op woensdag 7 maart krijgen de inwoners van Brabant de kans om de leden van het Brabantse parlement, Provinciale Staten, te kiezen. Maar het provinciehuis staat soms ver weg van de burgers van bijvoorbeeld Breda, Bergen op Zoom, Tilburg of Eindhoven. Wat is de rol van de provincie voor de inwoners van Brabant? Een uitgebreid gesprek met wethouders Wilbert Willems van Breda, geograaf Peter Bakker en lijsttrekker Hetty Tindemans.
Peter Bakker, mobiliteitsdeskundige en geograaf, is werkzaam als adviseur voor het ministerie van Verkeer & Waterstaat. Hij vat de kerntaken van de provincie samen. "De provincie stelt in grote lijnen de ruimtelijke ordening vast, coördineert het mobiliteitsbeleid, regelt het openbaar vervoer, kan coördineren dat gemeenten met elkaar slim samenwerken of elkaar op zijn minst niet voor de voeten lopen, kan helpen druk te zetten naar Den Haag. Verder heeft de provincie op tal van terreinen waar de gemeenten in eerste instantie zelf aan zet zijn wél de mogelijkheid om dat aan te vullen."
Brabantse steden
Lijsttrekker Hetty Tindemans van GroenLinks vult aan. "Alle beleidsvelden waar de provincie zich mee bezig houdt, hebben natuurlijk ook betrekking op de steden in Brabant. Denk daarbij in de eerste plaats aan busvervoer en jeugdzorg. Dat zijn twee heel concrete uitvoeringstaken van de provincie. Verder houdt de provincie zich bezig met zaken als monumentenbeleid. In een stad als Breda is dat zichtbaar bij het behoud van een aantal monumentale panden, zoals de Heilig Hartkerk in Breda die dankzij de provincie in de Monumenten Selectie Procedure is gekomen. De toetsende rol bij ruimtelijke ordeningsplannen vervalt met de nieuwe wet op de ruimtelijke ordening, maar de provincie zou wat ons betreft zeker een duidelijke structuurvisie met een visie op het aantal te bouwen woningen moeten ontwikkelen."
Volgens Wilbert Willems, GroenLinks wethouder in Breda, betekent het wegvallen van die toetsende rol niet dat de provincie helemaal niets meer heeft in te brengen op het gebied van ruimtelijke ordening. "De provincie stelt de kaders voor ruimtelijke ontwikkelingen, zodat er meer samenhang ontstaat met name in het buitengebied en met de plannen en wensen van andere omliggende steden en dorpen. Daarnaast heeft de provincie ook nog een flinke zak geld te verdelen voor veilig verkeersbeleid en milieuprojecten en laat ze de bussen rijden en de jeugdzorg draaien."
Actieve rol
Hetty Tindemans bepleit een actieve rol van de provincie als het gaat om het sturen van ruimtelijke ontwikkelingen. "Ook wat betreft de totale behoefte aan bedrijventerreinen moet de provincie de regie blijven voeren. Nog beter is het wanneer een gebied, zoals West-Brabant daar gezamenlijke afspraken over kan maken en de provincie hier een stimulerende, faciliterende en regisserende rol in heeft. De provincie kan een ondersteunende rol bieden aan gemeenten bij het uitwerken van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (opvolger van de AWBZ). Wij hebben bijvoorbeeld in Brabant het armoedefonds tot stand gebracht. Ook grote gemeenten of organisaties die zich bezig houden met armoedepreventie kunnen daar een beroep op doen. De provincie heeft ook een behoorlijk bedrag gereserveerd voor de spoorzone in Breda en extra geld voor het station. Verder houdt de provincie nog altijd financieel toezicht op de gemeenten."
Dat een stem op GroenLinks in de Staten ook voor de inwoners van de Brabantse steden van groot belang is, wordt meteen onderschreven door Wilbert Willems. "GroenLinks zorgt dat er meer aandacht komt voor energievriendelijk verkeersbeleid, voor de kwaliteit van het openbaar vervoer en behoud van de groene ruimte. dat zijn zaken waar we in Breda ook waarde aan hechten. Alleen hebben we de provincie daarbij nodig."
Ruimtelijk beleid
Peter Bakker benadrukt meer het belang van de visie van GroenLinks op het ruimtelijke beleid. "Met de juiste mensen in de Provinciale Staten ontstaat er voldoende druk om slimmer met de ruimte om te gaan, zodat er plek is voor wonen en werken, maar óók voor het behoud van cultuur- en natuurlandschap. Alleen dan wordt het buitengebied omgebouwd tot een gebied waar dier- en natuurvriendelijke landbouw prima te combineren valt met duurzaam recreëren. GroenLinks verzet zich in het Brabantse parlement ook tegen glastuinbouw, zodat er in Brabant in ieder geval géén plek meer is om gesubsidiëerd ons aardgas op te stoken en het milieu te belasten."
"Met een goed provinciaal beleid worden gemeenten aangespoord om niet domweg met elkaar te concurreren om inwoners en arbeidsplaatsen te lokken met overtollige bedrijventerreinen, maar om juist samen zoveel mogelijk samen te werken en het mooie Brabantse landschap te beschermen. Een goed beleid betekent in de ogen van GroenLinks ook dat slim wordt geïnvesteerd in het openbaar vervoer zodat met de beperkte middelen die we hebben zoveel mogelijk extra mensen dat gaan gebruiken. Ook worden er dan geen nieuwe snelwegen aangelegd die slechts uitlokken dat dienstverleners in een nog grootschaliger opzet nog verder van de klant af gaan zitten en dat mensen nog verder van hun werk gaan wonen", aldus Peter Bakker.
Iedereen telt mee
Lijsttrekker Hetty Tindemans is geoefend geraakt in soundbytes en vat het kort samen: "Als je belang hecht aan een schone, groene en solidaire leefomgeving is er maar één partij! Voor GroenLinks telt iedereen telt mee." Ze springt uit haar stoel op de vraag of het provinciehuis in Den Bosch niet te ver weg staat van de lokale gemeentebesturen. Gepassioneerd legt ze uit dat die stelling onzin is. "De meeste wethouders weten heel goed de weg te vinden naar Den Bosch. De provincie werkt voor elke gemeente. Maar het helpt wel als een gemeente zijn belangen goed weet te behartigen in Den Bosch, Den Haag en Brussel."
Peter Bakker snapt wel waarom mensen denken dat Den Bosch te ver weg ligt. "Mijn indruk is dat bijvoorbeeld een stad als Breda liever naar West-Brabant kijkt of zelfs naar Vlaanderen en zichzelf wat onttrekt aan Den Bosch en BrabantStad. Misschien wel omdat je je dan groot kan voelen en lekker je gang kunt gaan. Het is de vraag of dat wel zo slim is. Den Bosch lijkt wat ver, maar Den Bosch brengt Breda ook dichter bij Den Haag."
West-Brabanders
Ook wethouder Wilbert Willems vindt de afstand naar Den Bosch niet groot, maar geeft wel toe dat de relatie jarenlang niet erg goed is geweest. "Breda heeft zelf veel te weinig geïnvesteerd in een goede relatie met Den Bosch. Daardoor liggen de twee te ver van elkaar. West-Brabant moet zichzelf beter op de Brabantse kaart laten zien. Dan wordt die afstand vanzelf minder. En er moeten meer West-Brabanders in Provinciale Staten komen, om te voorkomen dat alle aandacht en geld naar de regio Eindhoven gaat. Het is van Breda maar een half uurtje met de trein naar den Bosch. Met de auto duurt het over de A2 altijd langer om naar Eindhoven te gaan vanuit het provinciehuis", grapt Willems.
Hetty Tindemans doet haar best om de afstand te nuanceren. "Peter van de Velden is mee geweest naar Marokko. Een bestuurlijke reis van provinciebestuurders, fractievoorzitters uit de Staten en een groot aantal burgemeesters. Naar wat ik hoor heeft Peter in Breda daarna al verschillende zaken opgepakt voor de Marokkaanse inwoners in Breda. Ik ben ervan overtuigd dat Wilbert zo nog veel meer voorbeelden kan noemen waarin de provincie een versterkende rol heeft gespeeld. Ook de samenwerking van de B5 en de provincie in BrabantStad heeft een stad als Breda geen kwaad gedaan."
Milieu en verkeer
Tot slot de vraag of de provincie niet grotendeels het milieubeleid van de stad dicteert. Willems reageert als eerste door te wijzen op de vele partners met wie Breda op dit gebied te maken heeft. "Met betrekking tot milieubeleid gaat het om partnerschap en dus samenwerken. Sommige gemeente, zoals Breda en Tilburg lopen daarin ver voorop. De provincie kan echter in het verkeers- en vervoersbeleid wel het voortouw nemen. Bijvoorbeeld als het gaat om transport van gevaarlijke stoffen over het spoor. En de provincie moet eens ophouden overal weer nieuwe overlegstructuren voor te bouwen. Ze kunnen beter aansluiten bij de al bestaande samenwerkingsverbanden."
Ook Hetty Tindemans erkent dat de provincie slechts één van de spelers is. "Het milieubeleid komt ook uit Europa en Den Haag. De provincie zou wat ons betreft een stevig milieubeleid moeten voeren. Ook de gemeente moet dat zelf doen, ieder binnen de eigen bevoegdheden. Klimaatverandering en de consequenties die dat heeft is een verantwoordelijkheid van elke overheid. De vuilste straat in Breda, kun je niet afwentelen met de stelling dat dit veroorzaakt wordt door het Ruhr-gebied of vervuiling in België."
Peter Bakker knikt, maar wil wel benadrukken dat de provincie een heel belangrijke factor is als het gaat om het milieubeleid in de gemeente. "Breda kan er weliswaar voor kiezen duurzame huizen te bouwen, het afval netjes te verzamelen en energiezuinige lantaarns neer te zetten, maar het is via de ruimtelijke planning en het mobiliteitsbeleid de provincie die werkelijk bepaalt hoe duurzaam de grote lijnen zijn."