Op vrijdag 8 april bespraken we in Provinciale Staten het nieuwe beleidskader Landbouw en Voedsel 2030. GroenLinks is blij dat we in Noord-Brabant het besef hebben dat er verandering nodig is, dat we ruimte moeten maken voor een gezonde en toekomstbestendige landbouw en dat deze transitie ook ondersteuning nodig heeft. Dit beleidskader draagt daaraan bij. Het is een stap in de goede richting, al had het voor GroenLinks op sommige punten wel ambitieuzer gemogen.
Met het nieuwe beleid gaan we inzetten op een verzesvoudiging van het biologische landbouwareaal in 2030 (van 2,4% nu naar 15% in 2030). GroenLinks is blij met dit streven, want de biologische boeren zijn pioniers in hoe je voedsel produceert in balans met de omgeving. Daarom vinden we het ook zo belangrijk dat we de huidige bioboeren maar ook de boeren die willen gaan omschakelen naar biologisch goed ondersteunen. Daarnaast zetten we met dit beleidskader ook in op meer natuurinclusieve agrarische bedrijven. GroenLinks heeft opnieuw onderstreept dat we vinden dat boeren die op een positieve manier bijdragen aan de natuur en leefomgeving, bijvoorbeeld door natuurbeheer, hier ook een goede beloning voor moeten krijgen. Zo kunnen Groen Blauwe Diensten bijdragen aan een beter verdienmodel voor een extensief bedrijf en worden boeren minder snel verder de intensivering in gedrukt.
Gezondheid is helaas nog onderbelicht in dit beleidskader. Een gemiste kans. Het is nog onduidelijk hoe onze gezondheid gaat profiteren van dit nieuwe beleid. Er staat dat we met dit beleidskader bijdragen aan de gezondheid van de Brabanders, vooral doordat we inzetten op ‘emissieloze landbouw’. Echter nergens wordt concreet wat deze vermindering in emissie precies gaat zijn, hierdoor blijft het vaag welk gezondheidsdoel we nastreven, maar ook hoeveel onze inzet zal moeten zijn om hieraan te voldoen. De Gedeputeerde heeft gelukkig aangegeven dat we dit in de uitvoeringsagenda terug zullen zien. Daarnaast maakt een deel van de Brabanders zich zorgen over hun gezondheid i.r.t. veehouderij. Inzetten op communicatie om zorgen te doen afnemen, vindt GroenLinks in ieder geval NIET de oplossing. Het probleem zit namelijk veel dieper. We moeten de zorgen van mensen om hun gezondheid serieus nemen door problemen integraal aan te pakken. Als we naar een gezondere landbouw gaan dan zullen zorgen over eigen gezondheid ook afnemen. GroenLinks diende daarom samen met D66, PvdA, SP en 50Plus een motie in om als Provinciale Staten uit te spreken, de zorgen van inwoners omtrent hun gezondheid i.r.t. veehouderij serieus te nemen en communicatie niet als middel te zien om het doel ‘afname zorgen gezondheid’ te realiseren. Daarnaast droeg deze motie op om in de uitvoeringsagenda concreet te maken hoe en in welke mate dit beleidskader bijdraagt aan drie gezonde levensjaren erbij voor iedere Brabander in 2030. Helaas haalde deze motie het niet (28 tegen, 22 voor).
In de vergadering is veel over mest gesproken. In plaats van dat we ons inspannen om meer ruimte te maken voor verbreding van activiteiten om het verdienmodel te bevorderen, proberen we een nieuw verdienmodel te creëren door mest te gaan “verwaarden”. GroenLinks vindt dit dan ook echt de omgedraaide wereld. GroenLinks is dan ook niet blij met de enkel positieve benadering van mest in dit beleidskader. Door te doen alsof mest enkel een mooi bijproduct is, doen we geen recht aan de zorgen en de overlast die veel Brabanders hierdoor ervaren. Het draagvlak voor mest zal niet ineens groter zijn als we hier een sprookje over gaan schrijven in een beleidskader, de Brabander weet echt wel dat aan mest een luchtje zit.
GroenLinks vindt het goed om te zien dat de Gedeputeerde aangeeft dat wanneer er berekend wordt hoeveel capaciteit mest we moeten gaan bewerken, we zorgen dat deze aansluit op de prognose van de veestapel, die met 30% in Nederland zal gaan afnemen de komende jaren. Doordat we nu al weten dat de benodigde capaciteit zal gaan afnemen, zou het goed zijn dat de vergunningen voor mestbewerking hierop zouden zijn afgestemd, in plaats van dat we oneindig vergunningen blijven afgeven. Samen met D66 en PvdA dienden we een motie in om te onderzoeken of we met tijdelijke vergunningen voor mestbewerkers kunnen werken. Zo communiceren we ook duidelijk naar omwonenden en ondernemers dat het een tijdelijke oplossing is. Deze motie is aangenomen!
We zien in het memo dat het College de ambitie heeft om overlast van mest terug te dringen. Dat we niet alleen voor nieuwe mestbewerkingsinstallaties gaan kijken hoe we kunnen zorgen dat er geen overlast komt maar dat we ook naar oplossingen gaan zoeken voor huidige situaties met overlast. Wat GroenLinks betreft is het ook belangrijk om de hinder door mest goed mee te nemen in de plan MER mest die straks na de uitvoeringsagenda komt. We moeten kijken hoe we het mestoverschot kunnen bewerken op een manier en op een locatie die voor zo min mogelijk hinder zorgt voor de Brabanders en die zo min mogelijk onze omgeving belast. We hopen dit in de uitvoeringsagenda duidelijk terug te zien en we zullen dan ook kritisch kijken naar hoe dit geborgd is. Daarnaast vindt GroenLinks het niet wenselijk om ALLE, niet biologisch en natuurinclusieve, mest te gaan bewerken. Gelukkig gaf de Gedeputeerde aan dat het uitgangspunt om alle mest te gaan bewerken niet betekent alle mest bewerken. GroenLinks was daar positief door verrast. Extra belangrijk dat er goed wordt onderzocht wat nou echt zorgt voor de minste belasting op onze omgeving, dit heeft de Gedeputeerde toegezegd te gaan onderzoeken. Daarnaast maakt GroenLinks zich zorgen over het koppelen van het mestoverschot aan het halen van doelen met betrekking tot energietransitie. Het kan niet zo zijn dat we als Brabant afhankelijk gaan worden van de stinkende stront om onze duurzaamheidsdoelen te halen. De Gedeputeerde heeft gelukkig bevestigd dat dit niet het geval is.
Ondanks dat GroenLinks kritisch is en blijft op bepaalde punten uit dit beleidskader, is dit beleidskader wel een stap in de goede richting. Een stap richting een gezondere en toekomstbestendigere landbouw. Natuurlijk mag het wat ambitieuzer, maar de transitie is in gang gezet en wordt ondersteund en gestimuleerd door ons provinciale beleid. GroenLinks verwacht in de uitvoeringsagenda ambitieuze doelstellingen voor watergebruik, emissiereductie en de bijdrage aan gezondheid en zal de uitvoering goed blijven volgen.
