GroenLinks heeft vrijdag 1 november namens zes partijen een motie van afkeuring ingediend tegen het College van Gedeputeerde Staten. Dit was de uitkomst van een vijf uur durend interpellatiedebat over het proces dat geleid heeft tot het voorbereidingsbesluit én de informatievoorziening aan Provinciale Staten daarover. Door ervoor te kiezen een op handen zijnde bouwstop voor veehouderijen alleen met coalitiepartijen te bespreken, heeft Gedeputeerde Staten de oppositiefracties welbewust en weloverwogen op een informatieachterstand geplaatst. “Als leden van de oppositie dachten we altijd dat alle Statenleden gelijk zijn. Voor Gedeputeerde Staten zijn sommige Statenleden blijkbaar meer gelijk dan anderen, aldus GroenLinks-fractievoorzitter Paul Smeulders.”
22 maart van dit jaar stelde GroenLinks Provinciale Staten voor een voorbereidingsbesluit (bouwstop) voor veehouderijen in te stellen, om geen ongewenste ontwikkelingen toe te staan totdat de nieuwere, strengere regels waaraan boeren bij uitbreiding van hun stal moeten voldoen in maart 2014 zijn ingegaan. De hele oppositie steunde het plan van GroenLinks, maar de coalitiepartijen VVD, CDA en SP blokkeerden het besluit.
Op 20 september jl. namen Provinciale Staten alsnog een voorbereidingsbesluit, deze keer op initiatief van Gedeputeerde Staten. Hiermee erkenden ze dat een bouwstop noodzakelijk is, om te voorkomen dat er nog snel vergunningen voor nieuwe stallen worden aangevraagd voordat de strengere regels ingaan. Provinciale Staten stemden nu unaniem met het voorstel in, een stap die GroenLinks toejuichte.
Inmiddels is duidelijk dat er fors werd geanticipeerd op het voorbereidingsbesluit. Uit een overzicht dat de provincie vorige week bekend maakte, blijkt dat dertig Brabantse gemeenten kort voor het voorbereidingsbesluit van 21 september nog van 55 veehouders vergunningaanvragen voor stallen binnen hebben gekregen. Een veel hoger aantal dan in andere weken.
Volgens onderzoek van het Brabants Dagblad was het voorbereidingsbesluit lokaal al volop bekend voordat de Brabantse Staten wisten dat ze hierover moesten beslissen. Oirschot en Alphen Chaam ontvingen op 17 en 18 september incomplete bouwaanvragen die woordelijk direct in verband werden gebracht met het op handen zijnde voorbereidingsbesluit. Er moet dus haast wel zijn gelekt.
Paul Smeulders: “Dat is heel ernstig. Ernstig omdat er nu in Brabant tientallen stallen verrijzen, die niet voldoen aan onze nieuwe eisen voor dierenwelzijn, leefbaarheid en volksgezondheid. En ernstig omdat het vertrouwen van veel Brabanders in het openbaar bestuur is geschaad.”
Commissaris van de Koning Van de Donk riep na de Statenvergadering op 27 september over schaliegas de fractievoorzitters bijeen voor een extra vergadering van het Presidium. In het openbare gedeelte van deze vergadering deelde Van de Donk mee aangifte te hebben gedaan vanwege een mogelijk lek. Een stap die volledig werd onderschreven door alle aanwezigen. Het onderzoek naar de oorzaak van dit mogelijke lek ligt na uw aangifte bij de politie en het Openbaar Ministerie en was dus niet de insteek van het interpellatiedebat.
Tijdens het interpellatiedebat stelde GroenLinks-fractievoorzitter Paul Smeulders namens de PVV, PvdA, D66, GroenLinks, 50PLUS, PvdD en OSN het College van Gedeputeerde Staten wel een reeks vragen over de actieve informatieplicht van Gedeputeerde Staten. Tijdens dezelfde Presidiumvergadering op 27 september vertelden de fractievoorzitters van coalitiepartijen VVD, CDA en SP immers dat ze door Gedeputeerde Staten al de woensdag voor de desbetreffende Statenvergadering over een voorbereidingsbesluit waren geïnformeerd.
“We konden onze oren niet geloven. We voelden ons en voelen ons geschoffeerd als volksvertegenwoordigers. Hoewel we beseffen dat in coalitieverband vooroverleg is, en hoewel we ook beseffen dat juist in dit geval zo weinig mogelijk mensen geïnformeerd moeten worden om het risico op lekken te minimaliseren, is het voor ons moeilijk te verteren dat we bij zo'n belangrijke beslissing als oppositie later zijn geïnformeerd. Voor de kwaliteit van besluitvorming in de provincie is het immers essentieel dat oppositie en coalitie gelijktijdig op de hoogte zijn van cruciale informatie,” aldus Paul Smeulders op 1 november in zijn inbreng namen de gezamenlijke oppositiefracties.
CDA-fractievoorzitter Conny Kerkhof vertelde in haar bijdrage dat de fractievoorzitters van coalitiepartijen VVD, CDA en SP niet alleen eerder zijn geïnformeerd over het op handen zijnde voorbereidingsbesluit, maar dat zij ook de belangrijkste teksten al eerder hadden ontvangen. Op aandringen van GroenLinks werd dit bevestigd door gedeputeerde De Boer.
Dit is in strijd met de actieve informatieplicht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten. De basis voor de actieve informatieplicht wordt gevormd door het tweede lid van artikel 167 van de Provinciewet. Dit artikel gaat over Gedeputeerde Staten en zegt: 'Zij geven Provinciale Staten alle inlichtingen die Provinciale Staten voor de uitoefening van hun taak nodig hebben'. Uit een onderzoek dat Dien Mueters voor de Zuidelijke Rekenkamer heeft uitgevoerd blijkt dat: “De wet spreekt van Provinciale Staten en niet van leden van Provinciale Staten, waarmee benadrukt wordt dat er geen onderscheid wordt gemaakt in informatievoorziening aan afzonderlijke leden van Provinciale Staten.”
Door de handelswijze van Gedeputeerde Staten hadden de coalitiepartijen een belangrijke kennisvoorsprong op de oppositiepartijen. Paul Smeulders: “Gedeputeerde Staten heeft de oppositiepartijen welbewust en weloverwogen op een informatieachterstand geplaatst.” GroenLinks vindt dit onacceptabel en diende daarom aan het eind van de Statenvergadering op 1 november namens D66, PVV, 50PLUS, Partij voor de Dieren en OSN een motie van afkeuring tegen Gedeputeerde Staten in. VVD, CDA, SP en PvdA stemden tegen dit voorstel, dat hierdoor werd verworpen. Na een vijf uur durend Statendebat was er maar één conclusie mogelijk: er is een enorme kloof tussen wat de coalitie- en oppositiepartijen onder de actieve informatieplicht verstaan.
Voor GroenLinks-fractievoorzitter Paul Smeulders is het duidelijk: “Het is hoog tijd voor een fundamentele discussie over de informatievoorziening aan Provinciale Staten. Die discussie voeren we de komende maanden ook graag met de coalitiepartijen in het Presidium. Laat het uitgangspunt daarbij helder zijn: coalitie- én oppositiefracties moeten in het vervolg altijd gelijktijdig op de hoogte worden gesteld van cruciale informatie.”