Afgelopen vrijdag stond het stikstofbeleid op de agenda. Natuurgebieden in Brabant, Natura 2000 en ook andere natuurgebieden, staan ernstig onder druk. Het is voor herstel onder andere nodig om zo snel als mogelijk de stikstofuitstoot te verlagen.
Brabant zet in op verschillende maatregelen zoals het uitkopen van grote stikstofuitstoters, aanpassen van vergunningen industrie, verduurzamen van de mobiliteit, inzet op natuurinclusieve/biologische landbouw met minder dieren en omvorming naar plantaardige teelten. Ook zet Brabant in om oude stallen, natuurinclusieve veehouderijen uitgezonderd, te vervangen voor emissiearme stallen. Echter vanwege onzekerheden in de hoeveelheid stikstofverlaging die dit met zich meebrengt was er aanpassing van het beleid nodig.
GroenLinks kwam afgelopen vrijdag, samen met VVD, PvdA en D66, met een motie om de verplichte aanpassing van oude stallen te verplaatsen naar 1 juli 2024, en tegelijkertijd een aanvullend pakket aan stikstofmaatregelen vast te stellen. Zoals het voorfinancieren van uitkoop van grote stikstofuitstoters, ongebruikte vergunningen en ruimte in vergunningen in te trekken en meer stikstofruimte af te nemen bij verhandelen van stikstofrechten. De motie is aangenomen.
Lees hier de inbreng van GroenLinks tijdens het debat:
"Voorzitter, afgelopen november was het weer de jaarlijkse natuurwerkdag. De afgelopen jaren, een coronajaar uitgezonderd, was ik een van de vele Brabantse vrijwilligers op deze jaarlijkse dag. Woonachtig aan de rand van Den Bosch ligt het voor de hand dat ik help in de Moerputten, Vlijmens Ven of Bossche Broek maar sinds 2019 steek ik de handen uit de mouwen in de Peel.
De natuurwerkdag is daar afwisselend in de Groote Peel, de Deurnese Peel en afgelopen jaar was de Mariapeel aan de beurt. Deze peelgebieden, allen natura 2000, staan vol met prachtige en zeldzame flora en fauna zoals verschillende hoogveenvegetaties. Maar de natuur staat daar al decennialang ernstig onder grote druk door een teveel aan stikstofneerslag en verdroging. De open gebieden groeien op diverse plekken dicht, waardoor typische hoogveensoorten zoals veenmos en dopheide worden verdrukt. Elk jaar verwijderen we onder leiding van de boswachters van Staatsbosbeheer en Werkgroep Behoud de Peel woekerende soorten zoals berken, dennen en trosbes.
Een mooie en ook gezellige dag met jong en oud, altijd met een bekske koffie en een kuukske in de pauze. Maar het heeft ook iets tragisch. Elk jaar zetten vele vrijwilligers zich in om de natuur te herstellen, plaggen terreinbeherende organisaties grond met te veel stikstof af en wordt met helikopters steenmeel gestrooid.
Gisteren ook weer in Bergen op Zoom werd met een helikopter boven landgoed Lievensberg steenmeel uitgestrooid. Maar het is dweilen met de kraan open. Zo lang we in Nederland niet de stikstofuitstoot omlaag weten te brengen en de verdroging niet weten te stoppen, dan zullen langzaamaan belangrijke planten en dieren in deze gebieden verdwijnen.
En de stikstofuitstoot heeft niet alleen effect op natura 2000-gebieden. Ook vele andere Brabantse natuurgebieden, die niet het labeltje Natura 2000 hebben, zijn stikstofgevoelig. Zoals de prachtige Maashorst in Noordoost-Brabant, of Huis ter heide nabij Tilburg. De stikstofneerslag in Brabant moet fors minder en dat is een behoorlijke uitdaging. Alle sectoren zullen daaraan moeten bijdragen, om zo de uitstoot van ammoniak en stikstofoxiden te reduceren.
In Brabant hebben we in 2017 besloten tot versnelde aanpassing van oude stallen als een van de maatregelen om de natuur te herstellen, natuurinclusieve veehouderijen uitgezonderd. Nu staat deze maatregel tijdelijk op pauze. Het kabinet heeft in de brieven van afgelopen 25 november aangegeven dat de RAV-factoren voor emissiearme stalsystemen niet meer voldoende zijn voor de vergunningverlening.
Door de in november aangenomen motie van de VVD en PvdA heeft het college daarom uiteengezet hoe we verregaande stikstofreductie kunnen bereiken om natuur te herstellen, vergunningen kunnen blijven verlenen en hoe we innovatie kunnen blijven bevorderen. GroenLinks dankt het college voor het werk dat is verzet. In een kort tijdsbestek is gezocht naar nieuwe oplossingen en daarvoor verdient zij complimenten.
In de Statenmededeling wordt door het college uitdrukkelijk de inzet genoemd om veehouders te helpen omschakelen naar een natuurinclusieve en biologische bedrijfsvoering. En daar is GroenLinks blij mee. Werken in balans met natuur met minder dieren.
De afgelopen anderhalf jaar zijn er door dit college verschillende acties ondernomen: beschikbaarheid van coaching en financiële ondersteuning, voorrang voor natuurinclusieve veehouders bij pachtuitgifte, inzet van een grondbank zodat geëxtensiveerd kan worden, financiële ondersteuning bij de biodiversiteitsmonitor Melkveehouderij en een transitievergoeding. En niet te vergeten, extra geld voor agrarisch natuurbeheer.
Maar is het voldoende? Zorgt dit dat hierdoor boeren ook echt willen én kunnen omschakelen? Wat is hiervoor nog extra nodig vraagt GroenLinks? Daarnaast worden in de Statenmededeling nog 11 andere maatregelen genoemd om de stikstofreductie te versnellen. Deze zijn essentieel om de natuur te herstellen en vergunningen te kunnen blijven verlenen, zoals voor woningbouw en de energietransitie. Maar de maatregelen zijn nog te vrijblijvend. Ik lees erg veel ‘verkennen en onderzoeken’ terwijl we ook al gewoon kunnen doen. VVD, PvdA, D66 en GroenLinks komen daarom met een motie om te versnellen.
Zo willen we uiterlijk voor 1 maart in Brabant intrekkingsbeleid hebben, zodat we lege vergunningen en ongebruikte ruimte in vergunningen gaan intrekken. Ook kan er per direct bij provinciale projecten een hoger percentage worden afgeroomd bij extern salderen en deze ten goede laten komen voor de natuur. Voor transacties waar de provincie niet bij is betrokken is een eenvoudige wijziging nodig van de huidige beleidsregels natuurbescherming. Dit kan ook voor 1 maart geregeld zijn. Minder bemesten op pachtgronden. De provincie Overijssel voert het per direct in, en dat kunnen wij ook.
Versnelde vrijwillige uitkoop van veehouders die veel uitstoot hebben op de natuur. Dit door alvast als provincie voor te financieren, zodat we niet afhankelijk zijn van het tempo van het Rijk. Dat is een goed plan en wat ons betreft wordt zo snel als mogelijk contact gelegd met het Rijk of dit mogelijk is. Wat is de terughoudendheid om hier niet morgen mee aan de slag te gaan? Graag een reactie van het college op deze punten.
GroenLinks begrijpt daarnaast ook dat het college de termijn van indienen van een vergunning voor stalaanpassingen nu vaststelt op 1 oktober, omdat nog extra informatie nodig is van het Rijk. VVD, PvdA, D66 en GroenLinks komen daarom met een motie om de datum voor de stalaanpassingen te verplaatsen naar 1 juli 2024.
In de tussentijd willen we graag zo snel als mogelijk de uitvoering van de goede motie van Partij voor de Dieren, zodat je ook met minder dieren kan voldoen aan de reductiedoelstellingen. In de gezamenlijke motie verzoeken we om dit in 3 maart in de statenvergadering te hebben, zodat we het kunnen bekrachtigen.
Voorzitter, ik sluit af.
We hebben geen tijd om te treuzelen. Want hoe langer we wachten met het terugdringen van de stikstofuitstoot hoe langer het duurt voor de natuur zich gaat herstellen, en er weer vergunningen kunnen worden verleend. Voor welke sector of welke maatschappelijke opgave dan ook."
