Vrijdag 11 november 2011 behandelde Provinciale Staten de begroting voor 2012. Na een meer dan 12 uur durende vergadering keurden coalitiepartijen VVD, CDA en SP de begroting goed. GroenLinks stemde met de volledige oppositie tegen. De reden hiervoor is dat in deze begroting keuzes worden gemaakt waar we niet achter staan. Zo wordt er extra geïnvesteerd in wegen en economie, terwijl op openbaar vervoer en natuur fors wordt bezuinigd. GroenLinks diende tien voorstellen in voor de toekomst van Brabant.

Met deze tien ‘reddingsboeien’ om Brabant van de dreigende klimaatverandering te redden, maakte GroenLinks duidelijk dat het wel degelijk mogelijk is om andere keuzes te maken. Dit is alleen een kwestie van ambitie en politieke wil. Ze stelde de Statenfractie in lijn met het verkiezingsprogramma voor de opcenten op de motorrijtuigen met 20% te verhogen. Brabant heeft momenteel één van de laagste tarieven van Nederland. Helaas werd dit voorstel verworpen.

Twee van onze voorstellen werden wel aangenomen, met steun van coalitiepartijen CDA en SP. Dankzij GroenLinks is de provincie Noord-Brabant er tegen dat kernafval afkomstig uit kernenergiecentrales op of onder het Brabantse grondgebied wordt opgeborgen. Het andere voorstel van GroenLinks dat is aangenomen, regelt dat er na 2013 geld beschikbaar blijft voor fietsbeleid.

Hieronder de volledige inbreng van GroenLinks-fractievoorzitter Paul Smeulders tijdens de vergadering van Provinciale Staten op 11 november 2011, inclusief de reacties op de moties. Onderaan deze pagina vind je tevens de video van de begrotingsbehandeling.

Het klimaat verandert. Daarmee bedoel ik niet alleen het weer. Ook het financiële en economische klimaat is fors aan het veranderen. Terwijl de temperatuur op aarde stijgt, verdwijnen miljarden euro’s als sneeuw voor de zon. Dit dwingt overheden tot draconische bezuinigingen, waardoor de financiële posities van het Rijk, provincies en gemeenten steeds benauwder worden. Als Provinciale Staten zien we de uitdagingen waar we voor staan alleen maar toenemen, terwijl er minder geld beschikbaar is om ze te lijf te gaan.

Ga ik nu wanhopen? Geenszins, het motto van GroenLinks is niet voor niets ‘Zin in de Toekomst’. We zijn niet aan de Goden overgeleverd, politiek is een kwestie van keuzes maken. Wij hebben de verantwoordelijkheid om op de klimaatveranderingen te reageren en de juiste keuzes te maken.

GroenLinks presenteert daarom tien reddingsboeien, die Brabant van de smeltende ijskap kunnen redden. We doen u tien concrete voorstellen die ook in tijden van crisis leiden tot een ontspannen samenleving, die verbindt en die mensen perspectief biedt. Ook nu, nee júist nu.

Natuur

Laat ik beginnen met het Vitaal Platteland, waar we de komende tijd verder over praten. In de discussies over het buitengebied hanteert het Rijk nieuwe basisprincipes die funest kunnen uitpakken voor de toekomst van onze mooie provincie. Staatssecretaris Bleker wil namelijk de economie beschermen tegen de ecologie en niet andersom. Als hij in dit tempo doorgaat met het afbreken van natuurbeleid en regelgeving, is natuur over een paar jaar weer gewoon weer bedoeld om te overwinnen, te ontginnen en te verdwijnen, zoals Caspar Janssen vorige week treffend schreef in De Volkskrant. Nee, meneer Bleker en Gedeputeerde Staten: natuur is een onmisbaar onderdeel van onze leefomgeving en gaat juist hand in hand met economie. Ik ga nog verder: zonder natuur geen economie!

Gezien de koers van Bleker is het goed dat de provincies verantwoordelijk worden voor de natuur. Maar daarmee nemen we wel een zware last op onze schouders. Over 2 weken spreken we over het decentralisatieakkoord dat is gesloten met de Rijksoverheid. Maar waar stemmen we dan precies mee in? Vrijwel alles in dat akkoord is vaag en behoeft nadere uitwerking.

Als we dat in het achterhoofd houden, nemen we dan als provincie onze verantwoordelijkheid door de programmagelden voor Ecologie terug te schroeven van 250 miljoen in 2011 naar nog geen 30 miljoen in 2015? Waarbij de Rijksbezuinigingen nog niet eens zijn opgenomen? GroenLinks vindt van niet.

Waar is de natuur wél mee geholpen? Van gedeputeerde Van den Hout begreep ik dat Brabant nog steeds de ambitie heeft om de oorspronkelijke EHS af te maken. Dat zou geweldig zijn. Maar wanneer we tijdens onze discussies daarover de komende weken de ruimte willen hebben om daadwerkelijk voor deze ambitie te gaan, moeten we vandaag zorgen dat de ingeplande enorme bezuinigingen geen doorgang vinden. Over 2 weken is het hiervoor te laat; dan moeten we werken binnen deze vastgestelde begrotingskaders.

Daarom presenteert GroenLinks vandaag een drieklapper om de Brabantse natuur te redden:

- De daling van 250 naar 30 miljoen in 2015 betekent een kaalslag voor onze leefomgeving.

Daarom dienen we samen met de PvdA een MOTIE (VERWORPEN) in om de komende jaren redelijke bedragen aan natuur te besteden.

- In de commissie heb ik gevraagd naar een overzicht van gronden die de provincie in bezit heeft. Deze ruilgronden moeten worden ingezet ter realisatie van de provinciale EHS. We dienen een MOTIE (OVERGENOMEN DOOR GEDEPUTEERDE STATEN) in die daartoe oproept.

- Dan over de 3 Landschappen van Allure: deze zouden de slagroom op de Brabantse natuurtaart zijn. Maar wat je heb je aan slagroom zonder taart? Kunnen deze gelden niet beter worden gericht op het afmaken van de provinciale EHS? Ik ben benieuwd naar de visie van GS hierop. Om de belofte uit het coalitieakkoord toch te kunnen realiseren, moet wel voldoende geld beschikbaar zijn. Daarom dienen we een MOTIE (VERWORPEN) in om de volgende tranche van de investeringsagenda in ieder geval 50 miljoen te reserveren voor natuur.

Voorzitter, de discussie over het buitengebied gaat over nog meer dan natuur. Sinds het burgerinitiatief ‘Megastallen Nee’ zijn we op zoek naar een nieuwe balans in het buitengebied. De Commissie-Van Doorn heeft haar advies uitgebracht. De breed gedragen boodschap van deze commissie: zo kan het niet langer! We moeten af van veefabrieken die dieren degraderen tot productiemiddelen en toe naar een multifunctionele landbouw die goed is voor iedereen. Maar wat doet GS nu in de praktijk? Ze kiezen ervoor zich te onttrekken aan de doelstelling die wij vanuit de Staten juist oplegden om meer biologische landbouw te realiseren in Brabant. Daarmee frustreert het College een transitie naar gezonde landbouw . We dienen daarom een MOTIE (VERWORPEN) in die oproept om deze doelstelling overeind te houden.

Dan nog even terug naar de Commissie-Van Doorn. De crux van Van Doorn is dat megastallen wel degelijk bepaalde ruimte krijgen, zolang het maar duurzame megastallen worden. Dat is niet wat de Brabantse burgers willen en dat is niet wat GroenLinks verstaat onder duurzame landbouw. Het moet echt einde oefening zijn voor deze achterhaalde megastallen. De roep van je bevolking negeren is je neus ophalen voor wat veel Brabanders werkelijk belangrijk vinden.

We willen dan ook dat de ruimtelijke ordeningsregels van megastallen voortaan voor alle sectoren gaat gelden. Dus bijvoorbeeld ook voor glastuinbouw, boomteelt en melkveehouderij. Denk alleen al aan het landschap: anderhalve hectare agrarisch bouwblok is maximaal.

Voorzitter, de provincie zou sowieso eens wat zuiniger moeten zijn met ruimte. Niet alleen wat betreft megastallen. De leegstand van bedrijfsterreinen is nog steeds schrikbarend. En kijken we naar de ruimte onder de grond, dan bedreigt ons daar een nieuw gevaar: het opslaan van Belgisch kernafval in de grensstreek. Daar verzetten we ons Statenbreed tegen. Nu is het dan ook tijd voor een logische, volgende stap: het voorkomen van opslag van Nederlands kernafval in onze eigen provincie. Ook daartoe dienen we een MOTIE (AANGENOMEN) in.

Economie

Ik ga verder over energie en vooral over energietransitie. Bij de behandeling van het concept Economisch Programma Brabant in de commissie EZB werd duidelijk dat er draagvlak is om de hele Energieagenda te integreren in dit Economische Programma. GroenLinks wil GS, die daar positief op reageerde, ondersteunen en stimuleren en dient een MOTIE (AANGEHOUDEN TOT BEHANDELING ECONOMISCH PROGRAMMA) in om de Energieagenda 2010-2020 integraal bij het Economische Programma Brabant onder te brengen. Daarmee doen we recht aan het belang van duurzame energievoorziening en -toepassing voor Brabant. Maar ook het beperken van energiegebruik. De Brabantse bedrijvigheid, de werkgelegenheid en niet in de laatste plaats het klimaat zijn daarbij gebaat.

Over bedrijvigheid en ondernemers gesproken: die zullen de broekriem moeten aanhalen. Net als bijna alle andere Nederlanders. Toch lijkt een groep buiten schot te blijven in deze tijden waarin de overheid van iedereen een extra bijdrage vraagt. De provincie blijft namelijk fors investeren in asfalt. Automobilisten profiteren hier direct van. Waar vrijwel alle andere beleidsterreinen forse bezuinigingsklappen opvangen, kiest het provinciebestuur ervoor de MRB alleen te indexeren. Een beslissing waarmee de provincie zichzelf in de vingers snijdt, want de onbenutte belastingcapaciteit – als we rekening houden met het maximale tarief van 105 opcenten - bedraagt 96 miljoen euro. Zover willen we als GroenLinks niet gaan. Wel dienen we een AMENDEMENT (VERWORPEN) in om het opcententarief MRB eenmalig met 20% te verhogen. Een verantwoorde stijging. Dit levert de provincie jaarlijks ongeveer 45 miljoen euro op, waarmee we verstandig beleid kunnen voeren in deze economisch turbulente tijden.

Mobiliteit

De automobilist krijgt in Brabant waar voor zijn geld: de provincie spaart de komende jaren maar liefst 750 miljoen euro extra voor nieuwe wegen. Nut en noodzaak van een aantal van die nieuwe wegen is nog steeds niet aangetoond, andere varianten zijn voorhanden en kosten minder geld. We wachten met spanning op de uiteindelijke financieringsvoorstellen. Want het uitwerken van deze voorstellen, inclusief compenserende en mitigerende maatregelen, lijkt op voorhand onmogelijk.

De relatie tussen OV en asfalt is gespannen nu de VVD de dienst uitmaakt. Waar het asfalt groeit, gaat het geld voor OV de komende jaren naar beneden. Dit is een rechtstreekse bedreiging voor het basisvoorzieningenniveau en innovaties in het OV. Dit willen wij voorkomen, voor de Brabantse ouderen, de scholieren en alle anderen die gebruik maken van het openbaar vervoer. Daarom dienen wij een MOTIE (AANGEHOUDEN TOT VOORJAARSNOTA) in die oproept vanaf 2013 niet verder te bezuinigingen op OV.

Waar de VVD de partij voor het asfalt is, mag je ons gerust de partij van het OV noemen. Reizen per trein is namelijk betaalbaar en schoon. En tussen steden ook gemakkelijk en snel. Tijdens de behandeling van het bestuursakkoord dienden we dan ook een MOTIE (VERWORPEN) in om de Spoorlijn Utrecht–Breda te realiseren. Die is toen aangehouden. We brengen hem nu graag opnieuw in stemming.

Het provinciale actieplan ‘Fiets in de versnelling’ was één van de successen van GroenLinks in vorige bestuursperiode. De Staten kozen unaniem voor de ambitie ‘In de hoogste versnelling’. Nu zien we echter in de meerjarenplaatjes dat in 2014 het volledige budget is wegbezuinigd. Dat is natuurlijk niet de bedoeling als je werkelijk fietsprovincie van Nederland wilt worden! Daarom dienen we een MOTIE (AANGENOMEN) in om de 2,8 miljoen euro van 2012 door te trekken tot en met 2018, de einddatum van het actieplan dat we gezamenlijk vaststelden hier in deze zaal.

Sociaal

Voorzitter, één van de belangrijkste taken van de provincie, de jeugdzorg, wordt de komende jaren overgedragen aan gemeenten. Gezien de financiële problemen waarin veel gemeenten verkeren, vraagt de GroenLinks fractie zich af of met name de kleine kernen wel op tijd in staat zijn deze verantwoordelijke taken volledig uit te voeren. Kunnen gezinnen met complexe of gecombineerde problematiek straks nog rekenen op de juiste zorg en ondersteuning? Graag de reactie van GS hierop. GroenLinks vindt dat de overdracht van de Jeugdzorg naar de gemeenten zorgvuldig moet gebeuren, waarbij meteen een moderniseringsslag wordt gemaakt.

Investeren in de jeugd en in de toekomst doen we ook via onderwijs, kunst en cultuur, sport en bewegen. Die waarden worden in veel Brabantse gemeenten momenteel wegbezuinigd, terwijl ook de bezuinigingen van de Rijksoverheid Brabant onevenredig zwaar raken. Daarom hebben we twijfels bij het effect van Culturele Hoofdstad. GS schrijft zelf in het Statenvoorstel podiumkunsten: “De culturele infrastructuur is een essentiële onderlegger voor de ambitie 2018Brabant”. Daar zijn we het hartgrondig mee eens. GroenLinks heeft juist gezien de bezuinigingen op die culturele infrastructuur grote twijfels of de ambitie van BSCH nog realistisch is. Graag een reactie van de gedeputeerde hierop.

Zoals u weet, is mijn fractie ook tegen investeren in Grootschalige Culturele Complexen en het Sportplan Brabant 2016. GroenLinks ziet simpelweg niet in waarom de provincie moet investeren in dure hockeystadions. Natuurlijk is het als provinciebestuur leuk om sinterklaas te spelen en cadeautjes uit te delen, maar moet hier op dit moment onze grootste prioriteit liggen? De GroenLinks-fractie denkt van niet.

Tot slot

Voorzitter, daarmee is mijn verhaal rond. De moties en amendementen die GroenLinks indient maken duidelijk dat het wel degelijk mogelijk is om als provincie je maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen in veranderende tijden. Realisme, visie en idealen kunnen prima samengaan. Onze Tien voor Brabant, tien voorstellen voor de toekomst van Brabant, bewijzen dit.