DEN BOSCH – De energievoorziening in Brabant is verrre van duurzaam. GroenLinks wil daarom investeren in duurzame energie om inwoners en ondernemers perspectief te bieden voor de toekomst. De fractie van GroenLinks heeft daarom voorstellen gedaan om geld afkomstig uit de verkoop van Essent in te zetten voor verduurzaming van de Brabantse energieproductie en economie. Dat is volgens fractievoorzitter Johan Martens hard nodig, want we zijn de afgelopen jaren nauwelijks een stap verder gekomen.

Betoog fractievoorzitter Johan Martens:



Voorzitter, voordat ik namens mijn fractie GroenLinks nader inga op de voorliggende Investeringsstrategie wil ik u meenemen in de geschiedenis en wel naar de afgelopen 10 jaar om vervolgens via een grove omgevingsanalyse aan te komen bij ons standpunt inzake deze 1e tranche investeringen met een volume van om en nabij 300 miljoen euro.



Onder de bezielende leiding van oud-commissaris van de Koningin Frank Houben is eind jaren ’90 gestart met een grootschalig project om samen met burgers, gemeenten en ondernemers een Toekomstvisie voor Brabant vast te leggen. Dit alles heeft o.a. geresulteerd in het Manifest Brabant 2050. Een vergezicht gestoeld op een duurzame ontwikkeling van onze provincie waar een optimale balans tussen Economie, Ecologie en Sociaal wordt nagestreefd. Voor de wereldburgers onder u: People, Profit en Planet.



Niet veel opgeschoten

Het verbaast de GroenLinks-fractie dat nu met deze investeringsstrategie op zeer beperkte wijze is teruggegrepen naar dit manifest en we moeten tot ons verdriet ook constateren dat we in de afgelopen10 jaar nog niet veel zijn opgeschoten met de hoogst noodzakelijke hervormingen die in het Manifest Brabant 2050 worden bepleit. Voorzitter, wat waren het wijze woorden op 17 september toen u zei: dat we bij de planvorming in ieder geval een punt op de horizon dienen vast te houden en dat we bij elke stap leren over het investeren.



Natuurlijk zijn er in de afgelopen jaren wel wat stapjes gezet en is het voortschrijdend inzicht bij één en degene in meer of mindere mate opgetreden, maar dat is niet te danken geweest aan visionair beleid en zeker niet met de horizon van 2050 voor ogen, maar had veel meer te maken met een harde confrontatie met de dagelijkse werkelijkheid.



Verkoop Essent

Wat het historisch besef betreft, kom ik nu in het tijdvak waar we met elkaar hebben besloten om onze aandelen Essent te verkopen aan RWE. U weet dat de GroenLinks-fractie, om uiteenlopende redenen, zich daar altijd een groot tegenstander in heeft getoond. Zo ook met het argument van het achterblijven van investeringen in duurzame energie-voorzieningen.



In de hele verkooptransactie is wel bedongen dat RWE in enige mate zal investeren in duurzame energie, maar we weten met elkaar dat dit, even on-diplomatiek gesproken, een wassen neus is.  Of anders gezegd een druppel op een gloeiende plaat. RWE zit vanuit het verleden, met haar investeringen tot  haar haarvaten geworteld in de bruinkoolindustrie en wil nu binnen haar expansie-strategie voornamelijk investeren in kernenergie. En dat kan toch echt niet tot een hoogstnoodzakelijke hervorming in Brabant leiden waar het gaat om een duurzame energievoorziening.



Provinciale kwaliteiten

Nu dan de grove omgevingsanalyse. Zoals Rick Harwig, president-commissaris van de BOM op 17 september jl. al stelde “is de wereld veel groter dan Brabant en de Brabanders kijken te klein naar Brabant en denken te klein over hun wereld. Er zal een toenemende mondiale verstedelijking optreden, waardoor het energieverbruik fors zal toenemen”. In het regeerakkoord van het nieuwe kabinet staat vermeld dat het regionaal-economisch beleid wordt afgeschaft in Den Haag en overgeheveld naar provincies en regio’s. Daarmee worden wij teruggeworpen op onze eigen kwaliteiten.

Het is dan met name van belang dat we als provincie ons in die mate onderscheiden dat we blijvend aantrekkelijk blijven voor burgers en ondernemers om zich hier te vestigen en hoe kan dat beter dan daar letterlijk en figuurlijk energie in te steken. Een grote maatschappelijke opgave in de nabij toekomst, misschien wel de grootste, is gelegen op het gebied van deze energievoorziening. Daarnaast de opgave hoe we met elkaar de stikstof-problematiek aan gaan pakken. De CO2-uitstoot in Brabant is veel te hoog. Dit veroorzaakt mede het broeikaseffect. Hiermee staat de kwaliteit van het leefmilieu onder grote druk en daarmee de kwaliteit van zowel het landelijk alsook het stedelijk gebied in Brabant.



Onze energievoorziening

Al met al is het sleutelwoord binnen dit dossier voor GroenLinks: Energie. Het investeringsvolume waarover we praten komt voort uit de energiemaatschappij Essent.

Daarnaast  dienen wij, als Provincie Noord-Brabant en redenerend vanuit onze rol en positie binnen bestuurlijk Nederland, energie te steken in samenwerkingsprojecten, energie stoppen in het verbinden van clusters, van de verschillende overheden met het onderwijs en de ondernemers. Met een mooi woord ook wel aangeduid met Triple Helix.



We zullen met elkaar een antwoord moeten vinden op de vraag op welke wijze wij op de middellange en lange termijn onze energievoorziening willen regelen. Willen we afhankelijk blijven van fossiele brandstof, willen wij afhankelijk blijven van het buitenland en willen wij onze kinderen en kleinkinderen opzadelen met de opslag van radio-actief afval.



Duurzame toekomst

Als het aan GroenLinks ligt zien wij in deze drie genoemde richtingen geen duurzame toekomst. Wij zijn van mening dat nu, maar ook al ten tijde van het opstellen van het Manifest Brabant 2050, dat de provincie Brabant met haar burgers en bedrijfsleven majeur dient te investeren in zonne-energie, bio-energie en windenergie om zo met elkaar op termijn een duurzame energievoorziening te realiseren.



Het bevorderen van decentrale opwekking van energie uit hernieuwbare bronnen is één van de antwoorden, ook energiebesparingsmaatregelen stimuleren is een antwoord. Daarom geeft GroenLinks, waar het gaat om de investeringstrategie binnen de Agenda voor Brabant, energietransitie op provinciaal, regionaal en lokaal niveau een topprioriteit mee. Op het moment dat we ons als provincie op deze wijze kunnen onderscheiden van andere regio’s in West-Europa dan bevordert dat in menig opzicht het klimaat:

  • het leefklimaat voor burgers, flora en fauna,
  • tegengaan van klimaatverandering en waar het hier ook om te doen is:
  • het vestigingsklimaat voor bedrijven en burgers.



Onderscheidende kwaliteiten

Het college van GS wil nu met deze investeringsstrategie ‘Brabant investeert in de toekomst’ een aantoonbaar, extra impuls geven aan het duurzaam versterken van de structuur van onze provincie op een aantal onderscheidende kwaliteiten. Voor de diverse investeringsmogelijkheden heeft het College ijkpunten geformuleerd, die we op zich wel hanteerbaar vinden, maar heeft GS daarnaast haar ambities veel te breed uitgespreid. Daarnaast heeft GroenLinks haar eigen meetlat langs de investeringsvoorstellen gelegd.

Het is niet voor niks dat het SER Brabant in haar adviesbrief van 29 oktober stelt dat: (en ik citeer):

“... de besluitvorming over het thans voorliggende eerste tranche investeringspakket voor het grootste deel aan te houden en nader te toetsen op de directe bijdrage aan het hoofddoel van de Agenda van Brabant. Een uitzondering kan daarbij worden gemaakt voor het investeringsvoorstel over Energie, dat naar onze mening wel in voldoende mate berantwoordt aan de primaire doelstelling.”



Focus op energietransitie

Het voert de GroenLinks-fractie op dit moment te ver om de eerste tranche in deze mate aan te houden, omdat investeringen binnen het domein natuur & landschap ook een majeure bijdrage leveren aan het verbeteren van het vestigings- en leefklimaat in Brabant. Als we de meetlat van GroenLinks en dan weer bij pakken dan komen wij tot de conclusie dat we als Provinciale Staten ons meer dienen te focussen op ‘Energietransitie, innovatie en duurzaamheid’ en ‘Landschappen van Allure’.



Dit geldt in onze ogen in mindere mate voor de beleidsterreinen Cultuur, Sport en Cultuur-historie. Alhoewel wij de projecten Brabant Culturele Hoofdstad 2018 en het Cultuurhistorisch erfgoed een warm hart toedragen, vinden wij dit geen investeringen die we onder de noemer van de Essent-gelden dienen te verrichten, maar veel meer via het reguliere beleid van de provincie gefinancierd moeten worden.



Meer asfalt...

Als we kijken naar het Mobiliteitsfonds dan beschouwen we dit als een vreemd eendje die de investeringsbijt is ingezwommen. Met name bedoeld om in de toekomst, onder de noemer van het bevorderen van de bereikbaarheid, meer asfalt in Brabant te leggen rondom o.a. Eindhoven. Wij zien dan veel meer heil in het investeren in elektrisch rijden en slimme netwerken zoals door de Federatie Holland Automotive wordt bepleit. In een vorige statenvergadering hebben we al een motie ingediend om minimaal 60% van het beschikbare investeringsvolume in het domein “Kennis: duurzame innovatie en slimme ambachtelijkheid” te investeren, waarbij dan duidelijk het accent wordt gelegd bij Energietransitie.



Fonds zonne-energie

Daarnaast is op voorstel van onze fractie in de Staten een motie aangenomen die GS heeft opgedragen om de mogelijkheden van een Revolverend fonds Zonne-energie nader te onderzoeken. Om gevolg te geven aan onze inbreng dienen wij twee amendementen in op het voorliggend besluit. GroenLinks wil investeren in de toekomst en helpen om onze Brabantse economie duurzaam en gezond te maken, om mensen blijvend perspectief op werk te bieden en om Brabanders in staat te kunnen stellen hun lot in eigen hand te nemen.