“We kunnen ons niet verbergen voor de verantwoordelijkheid voor onszelf. Het is genoeg; we zijn te ver gegaan. We zijn door de natuur geraasd, we vernietigen onze levensbronnen. We moeten stoppen, we moeten veranderen, we moeten een ander pad kiezen. We moeten onze levens veranderen en de manier waarop we zaken doen.”

Zondag stierf Wubbo Ockels. Ruimtevaarder, uitvinder, visionair. Zijn leven was buitengewoon inspirerend, voor veel mensen. Je kon je aangesproken voelen door zijn discipline en doorzettingsvermogen als astronaut. Of door zijn tomeloze energie en optimisme. Zelfs als je moest grinniken als je hem voorbij zag rijden in zijn solar-spaceauto of een ander futuristisch voertuig, moest je onderkennen dat hij elk plan - TU-professor die hij was – goed had doordacht. Met hem stierf een onuitputtelijke ideeënmachine en een pleitbezorger voor een betere wereld.

En die wereld, daar moeten we zuinig op zijn. Al vaak vertelde Ockels ons over het perspectief dat hij kreeg op de aarde en de mensheid, toen hij vanaf de spaceshuttle naar ons keek. Op die piepkleine groene planeet moeten we het samen zien te rooien. Voor onszelf en voor de generaties na ons.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat hij ons in zijn laatste statement op het hart drukt om voor elkaar en voor de aarde te zorgen.

Ratrace

Warme woorden van een wijs en kundig man. Woorden die zouden willen eren door ze in onze omgeving na te leven. We zien allemaal wel in dat de kortetermijn-ratrace waar we onszelf toe veroordelen, schadelijk en onbevredigend is. Maar hoe kom je tot die duurzame verandering? We kunnen ons als Nederlanders toch niet ineens gaan gedragen als bewoners van het bergstaatje Bhutan, met zijn ‘Bruto Nationaal Geluk’? We kampen met een economische crisis, en willen desondanks als klein maar succesvol handelsland mee blijven doen op de sterk concurrerende wereldmarkten.

Flankerend?

En juist daar zit ‘m de crux. Waar we als natie zo lang de koopman en de dominee hebben willen verenigen, slagen we er slecht in om de natuur en de mensen in onze besluiten mee te nemen. Gezondheid, veiligheid, milieu en leefbaarheid scharen we onder het ‘flankerend’ beleid van onze overheden en ondernemingen. Als je kijkt waar het geld heen stroomt en hoe de regels zijn opgesteld, dan zegevieren toch altijd weer de gevestigde belangen. Economische belangen, dat spreekt. Een term als ‘duurzaamheid’ leggen we vervolgens graag uit als ‘financieel renderend’ en ‘werkgelegenheid genererend’.

Kloof

We kunnen ons niet verbergen voor de verantwoordelijkheid voor onszelf. Onze aarde blijft niet onuitputtelijk grondstoffen leveren. Onze bodem, ons water en onze lucht absorberen niet eindeloos ons afval en onze uitstoot. De kloof groeit tussen vermogende Nederlanders en grote ondernemingen enerzijds en anderzijds werkloze Nederlanders met hun kansloze cv – van starters tot senioren. Het midden verdwijnt: de familiebedrijven, het ambachtelijke mkb en de middenklasse die kan rondkomen van een modaal salaris. Mede als gevolg daarvan verharden onze omgangsvormen.

Inkomensongelijkheid leidt niet tot lagere economische groei. Het is zelfs een oorzaak van de economische crisis. Wie onderaan de ladder staat, wil niet achterblijven in consumeren. Wie bovenaan de ladder staat, kiest voor vermogensgroei in plaats van investeringen. Economie én politiek moeten gaan over de mogelijkheden voor burgers om een goed leven te leiden.

We moeten onze levens veranderen en de manier waarop we zaken doen. Al veel langer streeft het Brabantse provinciebestuur naar de duurzaamheidbalans, de Telos-driehoek.

 

Duurzame plicht

In de praktijk is hier niet veel van te merken. Brabant loopt bepaald niet voorop in het creëren van robuuste, klimaatbestendige natuur. Sterker nog, we zijn kampioen in het verlies van planten- en dierensoorten. We zijn door de natuur geraasd, we vernietigen onze levensbronnen.

 

Wij willen het leven doorgeven aan volgende generaties. Zolang de menselijke maat en natuurbehoud en –ontwikkeling geen vast onderdeel zijn van provinciale besluit, heeft mijn partij - GroenLinks Brabant – de dure plicht om de twee vergeten Telos-hoeken te noemen bij elk onderwerp waar ze missen (van landbouw tot energie). De plicht tot ‘duurzame mensheid’, zou Ockels zeggen.