Afgelopen zomer verraste de provincie Noord-Brabant vriend en vijand met de aankondiging dat zij de philharmonie zuidnederland met een half miljoen euro wil korten op haar jaarlijkse subsidie. Verantwoordelijk gedeputeerde Swinkels deelde het besluit op donderdagochtend 13 juli mee via de media. Met Provinciale Staten, het orkest en andere subsidiepartners als de provincie Limburg en het Rijk was niet overlegd. Er volgde een storm van kritiek.

De bewuste persconferentie van 13 juli leverde meer vragen dan antwoorden op. Bijvoorbeeld over de motivatie om te bezuinigen, de gevolgen voor het orkest, de besteding van de half miljoen vrijgemaakte euro’s en de gevolgde procedure. Er waren schriftelijke vragen aan de gedeputeerde, een overleg met de verschillende cultuurwoordvoerders, een spoeddebat én Kamervragen aan de minister voor nodig om op die vragen antwoord te krijgen.

En die antwoorden waren helaas allerminst bevredigend. Daarom vroegen CDA en GroenLinks een spoeddebat aan. Ook toen kon de gedeputeerde niet duidelijk maken waarom de philharmonie zuidnederland in 2018 en in de jaren daarna een half miljoen euro moet inleveren ten gunste van ons nog onbekende symfonische initiatieven. En dat terwijl Provinciale Staten, de Brabantse volksvertegenwoordiging, alléén mandaat hebben gegeven om 2 miljoen euro jaarlijks voor de philharmonie te bestemmen.

Daarnaast zijn er vraagtekens bij de motivatie van het kortingsbesluit en de rol die het onderzoek van Berenschot en Haenen hierbij heeft gespeeld. In opdracht van de provincies Noord-Brabant en Limburg zijn verschillende toekomstscenario’s voor de philharmonie onderzocht. Het onderzoek bevatte géén conclusies en kon vrij worden geïnterpreteerd. Hoe de provincie Noord-Brabant dit gedaan heeft, welke conclusie(s) zij heeft getrokken en waarom deze afwijken van de conclusies van de provincie Limburg, is een raadsel. Het belangrijkste argument dat provincie aanvoert voor haar besluit, nl. dit onderzoek, zou niet met raadsels omgeven mogen zijn.

Tot slot bestaat er bij alle bij het orkest betrokken partijen én bij het orkest zelf verontwaardiging over de wijze van informeren en communiceren door de provincie. In antwoord op Kamervragen noemde de minister deze werkwijze ‘teleurstellend’, een kwalificatie die breed wordt gedeeld. Wie immers zo’n ingrijpend besluit neemt, dient hierover op zijn minst met alle betrokken partijen te spreken. Vooraf en niet achteraf. Dat zo’n overleg pas gisteren, ruim drie maanden na bekendmaking van het besluit, heeft plaatsgevonden, is Brabant onwaardig. Hier kennen we een overlegtraditie en doen we het samen.

Dit ‘samen doen’ is bovendien vastgelegd in artikel 3.1 van het Cultuurconvenant 2017-2020, dat mede door de Brabantse gedeputeerde cultuur is ondertekend. Hierin staat dat subsidiëring van instellingen als de philharmonie zuidnederland, onderdeel van de landelijke culturele basisinfrastructuur, tot in elk geval 2020 een gezamenlijke verantwoordelijkheid van lokale, regionale en landelijke overheden is²

De philharmonie zuidnederland is het enige regio-orkest in Zuid-Nederland, na het samengaan van het Limburgs Symfonie Orkest en het Brabants Orkest in 2013. Het orkest vervult een belangrijke rol in de Brabantse en Limburgse samenleving op zowel muzikaal als educatief terrein. Met relatief weinig mensen wordt veel werk verzet. Die unieke positie, maatschappelijke rol en brede takenpakket verplichten ons om zorgvuldig met het orkest om te gaan. Zeker na jaren waarin veel cultuurgelden in de Randstad terecht kwamen en de regio het nakijken had.

Het toekennen van meer of minder geld mag dan een politieke keuze zijn, behoorlijk bestuur is dat niet. Daaronder valt een zorgvuldige procedure, deugdelijke motivatie en kraakheldere wijze van informeren en communiceren. Aan alle drie heeft het de afgelopen maanden ontbroken, met veel schade tot gevolg. De provincie Noord-Brabant doet er dan ook goed aan om haar besluit te heroverwegen en met het orkest en al zijn subsidiepartners tot een gedragen voorstel te komen voor de toekomst van de philharmonie zuidnederland. Een orkest dat Brabant lief heeft.

Marcel Deryckere is Lid van Provinciale Staten Noord-Brabant voor het CDA.

Patricia Brunklaus is Lid van Provinciale Staten Noord-Brabant voor GroenLinks.