Bij de verkoop van Essent aan RWE in 2009, die de provincie Brabant miljarden opleverde, zijn afspraken over duurzaamheid gemaakt. Essent zou duurzame ontwikkelingen stimuleren. Vooral omdat de toenmalige aandeelhouders het bruine (bruinkool) imago van RWE vreesden. Uit de eindrapportage over deze afspraken blijkt dat de ontwikkeling van duurzame energievoorziening door Essent zwaar onder de maat is gebleven. Een boete dreigt!
Speciaal om de ontwikkeling duurzaamheid van Essent na de verkoop te monitoren is een Stichting Essent Duurzame Ontwikkeling opgericht. Het bestuur bestond mede uit de vroegere aandeelhouders. Die Stichting is eind 2013 conform de afspraken opgeheven, na het maken van een eindrapportage over de resultaten. Die rapportage is recent verschenen. Op 21 maart heeft GS in het bestuur van de Stichting aangegeven dat zij de resultaten in de eindrapportage zeer teleurstellend vindt. Dat meldde ze in de rondvraag van de commissievergadering EZ op vragen van GroenLinks diezelfde dag. Tevens meldde ze dat ze de kans om een boetebeding van enkele tientallen miljoenen te winnen minimaal acht. Het convenant blijkt achteraf boterzacht, terwijl het in 2009 als robuust was gepresenteerd om de laatste aandeelhouders en fracties over de streep van verkoop te trekken.
Het eindrapport beschrijft wat wel, minder en niet gerealiseerd is van het duurzame ontwikkelingsplan van Essent/RWE. Wel gerealiseerd is volgens Essent de gasopslag in Epe en de eerste importterminal voor vloeibaar gas (LNG) in Nederland (investering van 800 miljoen euro, waarvan 0 van Essent!). Belangrijker is de modernisering van centrale Claus B tot een nieuwe hoog efficiënte gasgestookte centrale Claus C. Die vervolgens door RWE, net zoals Claus A begin 2013 in de mottenballen is gelegd. Datzelfde geldt ook voor de spiksplinternieuwe Moerdijk 2 centrale. Nieuw, efficiënt gasgestookt en…in de mottenballen. En tot slot een nieuwe moderne kolencentrale in de Eemshaven, kolengestookt met toevoeging van biomassa. Al deze ellende is volgens Essent/RWE veroorzaakt door het enorme aanbod van alternatieve energie in Duitsland. Ondertussen gaat ze door met bruinkoolwinning en het verplaatsen van dorpen in Duitsland. RWE heeft ondertussen wel het boetekleed aangetrokken en publiekelijk aangegeven dat haar lange termijn investeringbeleid funest is geweest. De waarde van het bedrijf is enorm gekelderd.
Enigszins gerealiseerd/ontwikkelingsfase vindt Essent de WKC in Moerdijk en de modernisering Claus A naar D. Bouw nog niet gestart en afhankelijk van de ontwikkeling van de energiemarkt! Wind onshore zijn er wat plannen, maar nauwelijks gerealiseerd. Verder wat aanpassingen aan Amer 8 en 9.
Niet gerealiseerd zijn de LNG terminal Eemshaven, gasopslag bij Waalwijk, een kolenvergasser op Moerdijk (samen met Shell) en Offshore Wind. De ontwikkeling van nieuwe windparken op zee loopt schromelijk achter bij andere investeerders. Men zegt dat een gebrek aan subsidie van de Nederlandse overheid de reden is! Alleen de vergunning voor windpark Tromp Binnen is verleend. Ook de uitbreiding van warmtenetten is niet van de grond gekomen. PGGM en Dalkia hebben recent Essent Warmte overgenomen, waardoor er weer vaart in kan komen.
Het algehele beeld uit deze eindrapportage in niet slechts teleurstellend, maar ronduit bedroevend. Men verdient de afgesproken boete. Als die niet formeel afgedwongen kan worden, dan maar middels een gentlemen’s agreement, zoals de Staten van Overijssel voorstellen.
Aanstaande vrijdag 4 april komt Essent zich verantwoorden tijdens de Energiedag van de Provincie. Tijdens deze beeldvormende dag van de commissie EZ wordt het energiebeleid van de afgelopen jaren nog eens onder de loupe genomen. Dat gebeurt op voorspraak van GroenLinks, D66 en de PvdA. Aanvang 10.30 uur.