DEN BOSCH - Achter de schermen vonden er de afgelopen weken allerlei tegendraadse bewegingen plaats. Inzet: de zeggenschap over energiebedrijf Essent. In de achterkamertjes van CDA, PvdA en VVD werd volop gemasseerd. Ook werden de Statenleden getrakteerd op allerlei boterzachte 'groene beloften'. Ondertussen toonde RWE zich van zijn beste kant en probeerde alvast klanten van Essent in te palmen. Een persoonlijk verslag van Evert van Schoonhoven.

De reden dat GroenLinks samen met de andere oppositiepartijen Provinciale Staten op vrijdag 15 mei een extra vergadering bij elkaar heeft geroepen, kan is te vervatten in het kernbegrip: vertrouwen. Vertrouwen in de richting van de verschillende partijen, vertrouwen in de verschillende dimensies.

Op 24 april is uitvoerig gedebatteerd (11 uur!) in Provinciale Staten. Dat mondde uit in een motie van GroenLinks en de SP om niet tot verkoop van de aandelen Essent over te gaan. Deze motie werd met een meerderheid van 28 voor en 26 tegen aangenomen. Provinciale Staten zou op basis van dit democratisch besluit het vertrouwen moeten hebben dat Gedeputeerde Staten, binnen haar mandaat, uitvoering geeft aan dit besluit.

Tegendraadse bewegingen
Het liep anders. De afgelopen weken waren er allerlei tegendraadse beweging te constateren. Fracties werden door individuele Gedeputeerden gemasseerd om voor verkoop van Essent te stemmen. Gedeputeerde Onno Hoes (VVD) liet via de media weten dat het allemaal al een gelopen race was en dat GS niet anders kon dan het belang in Essent te verkopen. GS haalde alles uit de kast om Statenleden die aanvankelijk tegen verkoop van Essent waren, over te halen.

Niet de belangen van de inwoners van Brabant, maar partijbelangen binnen de coalitie speelden daarbij een hoofdrol. Met name de belangen van de VVD-fractie, en specifiek die van gedeputeerde Onno Hoes (VVD), gaven de doorslag. Hoes wil namelijk graag vriendjes blijven met CDA en PvdA om ook bij de volgende verkiezingen door te mogen regeren.

Essent dubieus
Ook de handelwijze van RWE, de koper van Essent, is dubieus. RWE stelde keer op keer dat zij 80 procent van de aandelen Essent in handen wilde hebben. Voorafgaand aan de vergadering liet de president-directeur van RWE plotseling weten dat RWE tevreden was met een aanzienlijk lager percentage dan de eerder geëiste 80 procent. Met dit strategisch drukmiddel, dat uiteraard achter de schermen zorgvuldig was voorbereid, gingen CDA en D66 onmiddellijk aan de haal: zij dienden een motie in die haaks stond op het besluit van 24 april.

CDA en D66 argumenteerden dat er nieuwe informatie/feiten op tafel lagen. In de ogen van GroenLinks waren deze argumenten flinterdun en eenzijdig gericht om de verkoop toch door te laten gaan. Dat gaf weinig vertrouwen op een goede afloop van het debat. We kunnen maar één conclusie trekken: dit is democratische partijen onwaardig.

Lege huls
Wat er aan vooraf ging: GroenLinks zag de afgelopen weken een stroom aan nieuwe informatie voorbij komen. Je zou het 'feiten' kunnen noemen. Een greep: een vernieuwd duurzaamheidscontract van RWE; wat na consultatie met onze externe adviseurs een lege huls blijkt te zijn. Dezelfde slechte wijn in telkens een nieuwe zak. Wijn die we binnen Provinciale Staten al keer op keer hadden geproefd en afgekeurd. Deze handelwijze wekte dus weinig vertrouwen voor de intenties van RWE om daadwerkelijk invulling te geven aan de toegezegde verduurzaming van de energie in Brabant.

Ondertussen verschijnt in het Brabants Dagblad een artikel dat RWE druk bezig is om via colportage Essent-klanten te verleiden om klant te worden bij RWE. Dat geeft een vertrouwen wekkende indruk… Tijdens de wedstrijd blijkt dat de tegenpartij bezig is jouw supporters (klanten) over te halen om over te lopen. Nota bene terwijl je bezig bent om samen een nieuwe club te vormen. Hoeveel vertrouwen moet je dan in de leiding van zo'n ploeg hebben?

Prijsopdrijving
Verder lezen we de deze week in de media dat er een rechtsprocedure tegen RWE wordt gestart, omdat er een zware verdenking tegen dit energiebedrijf bestaat dat zij de energieprijzen kunstmatig hoog hebben gehouden om zo reserves op te bouwen (geschatte waarde van rond de 1 miljard!) voor onder andere de aankoop van aandelen Essent. Hoeveel vertrouwen c.q. waarde moet je dan nog hechten aan een partij als het CDA die pretendeert op te komen voor betaalbare energieprijzen voor de Brabantse burgers, maar ondertussen een belangrijke nutsvoorziening als Essent verkoopt?

GroenLinks is en blijft voorstander van een zelfstandig Essent in publieke handen van de overheid. Afgelopen week opende de overheid een windmolenpark in de Eemshaven, waarmee de helft van de bevolking van de provincie Groningen van duurzame energie kan worden voorzien. Opmerkelijk is dat dat Eneco vanochtend besloten heeft om haar aandelenpakket niet te vervreemden. De grootste aandeelhouder, de gemeente Rotterdam, steunt dit toekomstscenario en heeft er alle vertrouwen in dat Eneco zelfstandig verder kan opereren.

Kerncentrale Borsele
De Tweede Kamer heeft afgelopen week een motie van Ineke van Gent (GroenLinks) aangenomen om de kerncentrale Borssele in overheidshanden te houden. Kennelijk heeft de Tweede Kamer er geen vertrouwen in dat RWE, als private ondernemer, zeggenschap krijgt over deze kerncentrale. Sterker nog: RWE heeft interesse in deze kerncentrale, omdat kernernergie in Duitsland volledig is geblokkeerd. Als Borssele in handen komt van RWE betekent dit op termijn een tweede en wellicht een derde kerncentrale in Zeeland.

Op de valreep heeft de Tweede Kamer deze week een motie Diederik Samson (PvdA) aangenomen om Provinciale Staten van Brabant te bewegen geen besluit te nemen over Essent en eerst het oordeel van minister van der Hoeven (CDA) af te wachten over het splitsingsplan van Essent. De minister heeft zich ten langen leste ook achter deze motie geschaard. Op zich, in de ogen van GroenLinks, een juiste uitspraak. Maar het 'gemodder' in Den Haag komt als mosterd na de maaltijd. Dit kabinet zwalkt van links naar rechts en is niet bereid om de Splitsingswet terug te draaien.

GroenLinks had al weinig vertrouwen in dit kabinetsbeleid, maar de afgelopen weken is dit alleen maar verder afgebrokkeld.