Extra krachtsinspanning nodig In de afgelopen jaren heeft de Provincie Brabant haar energiebeleid opnieuw vorm gegeven. Eind 2010 was er een Energieagenda 2010-2020 met extra aandacht én Essent-geld voor het stimuleren van zonne-energie, bio-economie en electrisch rijden. En ‘regie zónder geld’ voor windenergie, decentrale netwerken, warmte en energiebesparing. Toch lijkt de op Brabant toegesneden duurzame energietransitie haar doelen niet te bereiken.

Tijdens de laatste vergadering van de Commissie Economische Zaken van de Provincie is nog eens teruggeblikt op het energiebeleid van de Provincie. Enkele moties in de Statenvergadering van het afgelopen jaar vroegen om actie, omdat op diverse fronten te weinig ambitie getoond wordt. Daar zat onder andere een breed medeondertekende motie van GroenLinks bij over ‘Energietransitie’. “Energiebeleid zou een belangrijker peiler moeten zijn van het Economische programma van de Provincie”, aldus Theo Bouwman. Maar ook moties over het beter faciliteren van kleinschalige decentrale energieopwekking kwamen aan de orde.

Brabant Energieneutraal

In mei 2008 bracht de SER-Brabant haar advies uit met de titel: ‘Energie & Innovatie’. Met als veelbetekenende ondertitel:’Brabant Energieneutraal als economische kans’. GroenLinks ziet dat nog steeds als stip op de horizon, maar als je de ‘energiebalans’ van Brabant bekijkt, dan zitten we daar nog ver vanaf. Uit een studie van Telos uit 2008, ‘Energiek Brabant’, blijkt dat Brabant een primair energiegebruik van 400 PJ heeft, waarvan slechts enkele procenten duurzaam zijn opgewekt. Daarentegen is het potentieel voor duurzaam opgewekte energie alsook energiebesparing technisch bezien groot.

De Nederlandse overheid heeft als doelstelling voor 2020 geformuleerd, dat het aandeel duurzame energie in de energieproductie 20% moet zijn. Daarnaast een energiebesparing van 2% per jaar. Alsook een reductie van 30% broeikasgasemissies ten opzichte van 1990.

ECN heeft dat vertaald naar Brabantse doelstellingen. Op basis van het inwonersaantal zou Brabant 69 PJ energie duurzaam extra moeten opwekken en zou ze 83 PJ energie moeten besparen (waarvan 45 PJ binnen de provinciale speerpunten). Als Brabant dat al haalt, dan is zij natuurlijk nog lang niet energieneutraal. Maar die stip op de horizon ligt ook wat verder.

Energieagenda niet gefocused op energiedoelen

Met de Energieagenda hoopt de Provincie een positieve bijdrage te leveren aan de genoemde Brabantse energietransitie doelstellingen. Maar primair ziet men de uitwerking hiervan als een economische kans voor Brabant als topkennisregio, met duurzame energietechnologie als één van de investeringsdomeinen. De uitwerking van de Energieagenda in de Investeringsagenda (gedoteerd met meer dan € 60 miljoen Essent-geld voor zon PV, biobased en electrisch/slimmer rijden) zal voorlopig slechts een beperkte bijdrage leveren aan duurzame energietransitie in Brabant. Het gaat vooral om technologieontwikkeling en het worden van een topspeler op de mondiale markt voor energietechnologie.

Zon PV

Zo ligt de nadruk van Zon PV op het ontwikkelen van dunne film zonnetechnologie en het ontwikkelen van productiesystemen voor deze dunne film zonnetechnologie alsook ‘gewone’ zonnecellen en panelen. Deze productiesystemen worden grotendeels verkocht aan het verre buitenland en Brabanders kunnen de goedkopere zonnepanelen van de Chinezen kopen. Indirect kan dat de plaatsing van zonnepanelen op daken stimuleren, maar dat is afwachten geblazen met de huidige regelingen. Terwijl de technische potentie van zon PV door TNO en ECN als zeer groot wordt gezien, wordt de bijdrage aan de duurzame energietransitie op nul komma nul ingeschat.

Biobased economy

De grootste bijdrage aan de energietransitie wordt nu al geleverd door biomassa bij te stoken in de Amercentrale. De toekomstige bijdrage van de ‘biobased economy’ (of bio-economie) zal ook vooral (meer dan 65%) van biomassa verwerking komen. Met name door electriciteitsproductie uit biomassa, en verder via het groengas aardgasnet en de AVI’s (Afval Verwerking). Echter, het biobased programma (én Essent geld) richt zich voornamelijk op het gebruik van biomassa als grondstof voor materialen ter vervanging van fossiele grondstoffen en nauwelijks op herzienbare energie.

Electrisch rijden en slimme netwerken

Het derde onderdeel van de Energieagenda, waarin Essent-geld geïnvesteerd wordt, is electrisch rijden/slimme netwerken. Het gaat bij electrisch rijden om energiebesparing. De verwachting daarvan is....0 PJ! Men wil vooral investeren in deze automotive technologie, hopende dat elektrische voertuigen te zijner tijd fossiel energiegebruik kunnen beperken.

Overigens moet de echt grote klapper in de energiebeperking de komende jaren komen van de ‘gebouwde omgeving’ (apparaten, nieuwbouw, bestaande bouw en efficiënte conversie van aardgas in elektriciteit).

Regie, faciliteren en....méér stimuleren

De rol van de Provincie op de andere speerpunten van de Energieagenda blijft beperkt tot regie, verbinden van partijen en faciliteren. Dat betreft dan windenergie (ruimtelijke ordening), duurzame warmte, energiebesparing in de gebouwde omgeving en decentrale netwerken. Het zou goed zijn als de provincie het belang van de hele Energieagenda nog eens heroverweegt en meer en transparanter richt op het bereiken van de eigen Brabantse doelstellingen om de duurzame energietransitie te bereiken door zowel hernieuwbare energie productie als energiebesparing. Brabant moet een belangrijkere rol gaan spelen in het landelijke en Europese beleid inzake het topcluster Energie. En de Energieagenda moet een prominentere plaats krijgen in het Economische Programma van de Provincie. Dat is een kans voor de economie, de werkgelegenheid, de klimaatdoelstellingen en de geopolitieke onafhankelijkheid van de energievoorziening.