Op vrijdag 5 november zijn Provinciale Staten gestart met de bespreking van de begroting 2022. Het vervolg van de behandeling is op vrijdag 12 november. Dan vindt ook de stemming over de moties plaats. Lees hieronder de bijdrage van Tom Ludwig namens GroenLinks. 

Wil je de inbreng liever terugzien in plaats van lezen? Dat kan via deze link vanaf 6 uur en 6 minuten.

Voorzitter, de donkerste dagen van de coronapandemie zijn achter de rug. Met een hogere bescherming door vaccinaties en meer kennis over het virus proberen we zo goed als mogelijk verder te leven, al schieten de besmettingen momenteel weer omhoog. Er is en wordt veel van de samenleving gevraagd. In de zorg wordt met man en macht gewerkt voor onze gezondheid, en sectoren zoals de horeca, cultuurorganisaties en evenementenbranche hebben zware offers moeten brengen. Goed dat de provincie ook het afgelopen jaar met onder andere een coronaherstelfonds en perspectiefbudget voor de cultuur zijn verantwoordelijkheid heeft genomen. Want zonder middelen vanuit het rijk, provincie en gemeenten zou de impact nog veel groter zijn. Indien we weer richting een lockdown gaan, is er dan ook nog financiële ruimte om onze verantwoordelijkheid te nemen? Graag een reactie.

Voorzitter, naast de gezondheidscrisis door de coronapandemie zijn er ook nog andere grote problemen. Deze problemen zijn de afgelopen jaren helaas alleen maar groter geworden en uitgegroeid tot regelrechte crisissen. En dat zijn er nogal wat. Ik noem de klimaatverandering, achteruitgang van biodiversiteit en de grote woningnood.

We moeten daarom een bestuur hebben die handelt en acteert. We weten dat wachten met handelen leidt tot hogere maatschappelijke kosten én nog belangrijker, dat grote problemen uiteindelijk gigantisch worden. Met blijvende en onomkeerbare schade tot gevolg. Deze crisissen moeten we samen aanpakken, door samenwerking binnen en buiten het provinciehuis. Luisteren naar elkaar en alle kennis en kunde verzamelen om tot oplossingen te komen. De fractie van GroenLinks is blij dat in het addendum op het bestuursakkoord en de begroting deze problemen centraal staan. Er wordt niet getwijfeld of er wel een stikstofcrisis, coronacrisis of klimaatcrisis is, maar samen gezocht naar daadwerkelijke oplossingen.

GroenLinks staat voor het goed passen op onze Brabantse grond en onze aarde als geheel. Vaart maken met de energietransitie is dan ook nodig voor een leefbare toekomst. Dat betekent: Uitvoering van de regionale energie strategieën, verduurzaming van bedrijven en versterking van het elektriciteitsnet. Energiecollectieven spelen hierbij een belangrijke rol in het organiseren van lokaal draagvlak. Vandaar dat de PvdA en GroenLinks per motie samen aandacht vragen voor de ondersteuning van deze collectieven.

GroenLinks wil dat we goed zorgen voor onze natuur. Zo snel als mogelijk de achteruitgang van de biodiversiteit die nu nog steeds plaatsvindt te stoppen en om te keren. Dat is een ‘hell of a job’, vertellen recente onderzoeken zoals de ‘Brabantse natuurmonitor’. Zo neemt de kwaliteit van de natuur over het geheel genomen nog gestaag af. Bijvoorbeeld de aantallen dagvlinders in bossen, graslanden en heideterreinen zijn sinds de jaren 90 fors teruggelopen maar ook bijvoorbeeld de broedvogels in open weide- en akkergebieden.

Er zijn echter ook goede berichten: Als er beschermende maatregelen of herstelmaatregelen worden getroffen, dan gaat het beter met onze natuur. GroenLinks is dan ook blij met de 15 miljoen extra voor de gebiedsgerichte aanpak, weide- en akkervogels en faunapassages. Vraag aan het college: Wanneer zien we de concrete invulling van deze middelen tegemoet? Graag zo snel als mogelijk, wat GroenLinks betreft.

Voorzitter, nu er weer meer mensen samenkomen wordt het ook weer drukker op de weg. Er is tijdens de coronapandemie veel ervaring opgedaan met thuiswerken en digitaal vergaderen. Maar toch pakken in Brabant weer veel mensen de auto. De NOS kop was op 22 oktober, en ik citeer: ‘Drukste spits van het jaar, de helft in Brabant’. Dat is geen reclame voor onze provincie. GroenLinks wil daar verandering in en dient daarom samen met D66 een motie in om samen met Brabantse bedrijven, organisaties en kennisinstellingen het thuiswerken te bevorderen.

Op mobiliteit maakt de fractie van GroenLinks zich verder zorgen om het openbaar vervoer. Brabant moet bereikbaar zijn voor iedereen. In de coronacrisis zijn er veel buslijnen afgeschaald aangezien het openbaar vervoer werd vermeden. In het addendum op het bestuursakkoord is dan ook afgesproken om zo snel mogelijk te investeren in het herstel van het openbaar vervoer en samen met gemeenten kleine kernen bereikbaar te houden. Gaat dit lukken zo vragen wij aan het college? Er zijn – Brabant breed - grote zorgen over het behoud van buslijnen. En die zorgen delen wij. Ik voeg hier maar even een persoonlijke noot toe: als kind en tiener opgegroeid in Gilze, zat ik met jong en oud in busje 131. Als er geen goed openbaar vervoer is, dan vluchten mensen de auto in.  Of nog erger, dan kunnen ze helemaal niet meer reizen.

GroenLinks is daarom blij dat het amendement van GL, PvdA en CDA is aangenomen die vraagt om het openbaar vervoer weer op te schalen zodra het nodig is. Maar met deze 3,6 miljoen zijn we er nog lang niet. Ook dienen alternatieven vormen van openbaar vervoer, zoals de regiotaxi, betaalbaar te zijn. Is dit ook zo? We krijgen signalen dat een kaartje vier keer duurder wordt. Vervoersarmoede moeten we te allen tijden voorkomen. Dat past niet in Brabant.

Verder stelt het college voor om het beheer en onderhoud van provinciale infrastructuur te indexeren. Dat is belangrijk voor goede en betrouwbare wegen, fietspaden maar ook faunapassages. Zo zijn we recent geïnformeerd over het onderhoud van faunapassages. Er was veel achterstallig onderhoud, en helaas zijn veel problemen nog niet opgelost. Dit heb ik ook zelf met eigen ogen kunnen zien, toen ik met een vrijwilliger van Dassenwerkgroep Brabant afgelopen zomer voor de tweede keer in een paar jaar tijd de provinciale weg -de N264- heb afgelopen. Sommige faunapassages werken nog niet, vier jaar na de opening van de weg. Mijn vraag daarom: is er voldoende geld voor het beheer en onderhoud van de faunapassages? En ook qua mankracht? Kan de gedeputeerde op infrastructuur toezeggen dat de gebreken die er nog zijn snel worden aangepakt?  Graag een reactie.

Dan gevaarlijke stoffen. GroenLinks vraagt hier jaarlijks aandacht voor, aangezien de gevolgen groot zijn voor mens, dier en milieu. Zo mag er bijvoorbeeld vanwege GenX- en PFOA verontreinigingen in Helmond  er geen groenten meer worden gegeten uit volkstuinen. Want dat is gevaarlijk voor de gezondheid. Daarbij breken deze stoffen niet af in het milieu, waardoor als het eenmaal in de bodem of het water zit, er jarenlang grote gezondheidsrisico’s zijn.

Voor een gezond Brabant is daarom meer aandacht aan de voorkant nodig, dus bij de vergunningverlening. Dit gaat helaas niet altijd goed zo laat het recent uitgevoerde onderzoek van de Omgevingsdiensten zien. GroenLinks dient daarom samen met PvdA, D66 en SP een motie in om de aanbevelingen uit het onderzoek over te nemen en ook het gevaarlijke stoffen beleid van de provincie Zuid-Holland te volgen. Zo houden we Brabant gezond.

Een gezond Brabant, dat doen we ook met schone lucht. We hebben op gezondheid mooie doelen, namelijk voor 2030 drie gezonde jaren erbij.  Afgelopen jaar scherpte de Wereldgezondheidsorganisatie de richtlijnen voor luchtkwaliteit aan. GroenLinks vindt dat gezondheid op 1 moet staan. Daarom dienen GroenLinks, PvdA, D66 en SP een motie in om te onderzoeken of deze nieuwe richtlijnen overgenomen kunnen worden in het Brabants beleid.

En dan landbouw. Natuurinclusieve landbouw gaat bevorderd worden door de ondernemers te ondersteunen bij hun omschakeling en grond aan te bieden tegen een marktconforme, gereduceerde pachtprijs. Kan de Gedeputeerde toezeggen dat de boeren die willen omschakelen naar biologisch ook van deze ondersteuning gebruik kunnen maken, bijvoorbeeld door het aantonen van de SKAL-certificering? Door deze certificering bestaat de zekerheid deze bedrijven ook echt biologisch boeren en zorgen voor een vitale grond en de natuur beschermen. Graag een reactie hierop.

Voorzitter, ik kom tot mijn laatste punt van deze eerste termijn, namelijk de woningcrisis. De woningmarkt is uit balans. De prijzen stijgen nu het aanbod van betaalbare woningen schaars is. Starters, studenten, nieuwkomers kunnen onvoldoende woonruimte vinden. Dat is overal merkbaar in Brabant, zowel in de steden als dorpen. Als GroenLinks vragen we de aandacht om vol in te zetten op de versnelling van de woningbouw en het actieplan nieuwe woonvormen.  Niet alleen om de woningnood op te lossen maar hier ligt ook een kans ook om de leefbaarheid in de dorpen te versterken.

Tot zover voorzitter.