Op 7 november heeft Provinciale Staten de begroting vastgesteld voor 2026. Woordvoerder Tom Ludwig sprak namens GroenLinks over de kracht van ‘durven, samenwerken en doen’. Samen met PvdA dienden we vier moties in: ‘Wijs met grond’, ‘Benut de Brabantse GGD-en voor drie gezonde levensjaren erbij, ‘Veilig op de fiets in het donker’ en ‘Doen wat we kunnen voor woningen’. De moties zijn allen aangenomen.

Lees hieronder de inbreng van Tom Ludwig. Het is ook hier terug te kijken.

Voorzitter, deze zomer waren collega Bijl en ik op bezoek in het Pompveld. Een Natura 2000-gebied in het land van Heusden en Altena. 

De afgelopen jaren is intensief aan het gebied gewerkt. Door samenwerking tussen Brabants Landschap, waterschap Rivierenland en de provincie is het gebied uitgebreid met nieuwe natuur en zijn herstelmaatregelen genomen. 

Met succes. Herstel van vissenpopulaties. Maar ook bijzondere planten en dieren kwamen terug, zoals de bever, boommarter en vele vogels. 

Dit alles was geen gemakkelijke opgave. Maar met samenwerking, innovatie en doorzettingsvermogen is er nu een gebied dat kan herstellen en waar de omgeving trots op is. Waar niet alleen gedacht is aan natuurherstel, maar waar kinderen van basisschool de Halm het natuureducatie-eiland hebben ontworpen. 

Kortom, een prachtige plek voor jong én oud. 

Voorzitter, het laat zien als we durven, samenwerken en doeners ondersteunen, zoals in dit geval boswachter Bart, dat we ons Brabant beetje bij beetje mooier en beter maken. 

Soms moeten we in Brabant daarbij het wiel uitvinden. Afgelopen jaren heeft Den Haag namelijk niet uitgeblonken in het oplossen van problemen. 

We hopen allemaal snel op een stabiel kabinet en daarmee een betrouwbare partner. Maar we moeten vooral kijken wat we zelf kunnen doen. 

Voorzitter, en dat doen we als Brabant op een flink aantal terreinen. Of het nu gaat om woningbouw , schoon en voldoende water, goed en betrouwbaar openbaar vervoer of het werken aan toekomstbestendige en duurzame bedrijven. Goed om te zien dat de provincie in deze begroting koersvast is en regie pakt. Dat vragen de Brabanders ook aan ons: zorg dat we met elkaar problemen oplossen.  

In dat licht vragen we vandaag voor nog een viertal onderwerpen de aandacht:

Een van de grootste uitdagingen die we hebben is zorgen voor meer woningen. Een woning in een fijne buurt waar je je thuis voelt. Dat lost de markt niet alleen op. Wij vinden dat we als overheid hier moeten durven ingrijpen. Dit kunnen we doen door de bestaande voorraad beter te benutten, méér woningen te bouwen op een locatie en een actievere grondpolitiek. Om als provincie meer de regie te pakken dienen we dan ook de motie van PvdA ‘Doen wat we kunnen voor woningen’ mee in. 

En dan water en natuur. We zien dat hard gewerkt wordt aan natuurherstel om zo Brabant volledig open te krijgen. Mooie projecten op onder andere beekherstel, de brede aanpak landelijk gebied en intrekken ongebruikte ruimte in vergunningen GroenLinks kijkt daarbij uit naar het overgangsgebiedenbeleid bij natuur en het aanwijzen van de beekdalen voor waterberging. Geen gemakkelijke besluiten, maar wel noodzakelijk. 

Echter blijkt uit de begroting dat meerdere doelen niet worden gehaald door onvoldoende grond voor natuur, water en woningen. Daarom pleiten we voor een actievere grondpolitiek, waarbij de grondstrategie passend is bij de opgave. Daarom dienen we de motie ‘Wijs met grond’ in.

Voorzitter, GroenLinks maakt zich zorgen over ongewenste intensieve teelten op voormalige veehouderijen die hebben meegedaan met een uitkoopregeling. Afgelopen september heb ik weer een rondje Peel gedaan, en dan zie je lelieteelt of gladiolen staan op uitgekochte veehouderijen. Dit leidt tot een enorme stijging bestrijdingsmiddelen en wateronttrekkingen. Stikstofprobleem opgelost, maar verruilt voor andere problemen. Gisteren is met geld van het Rijk een nieuwe beëindigingsregeling opengesteld. Hoe wordt voorkomen dat vervolgens intensieve teelten opduiken? Graag een reactie van GS, ook in het licht van eerdere aangenomen moties.   

GroenLinks vindt het belangrijk dat we solidair zijn. Dat als mensen vluchten voor oorlog, geweld en onderdrukking we die goed en humaan opvangen. Dat wil een ruime meerderheid van onze Brabanders. En ook direct zorgen dat ze zich thuis voelen, de taal leren en mee kunnen doen. Door goede spreiding waarbij elke gemeente een bijdrage levert. Goed om te zien dat de provincie achterlopende gemeenten oproept om sneller in actie te komen.  We horen graag van het college hoe het staat met opvang, en hoe nu uitvoering wordt gegeven aan de eerder aangenomen motie ‘niemand slaapt in het gras’. 

Voorzitter, we hebben de hoge provinciale ambitie voor gemiddeld drie extra gezonde levensjaren erbij. De Provinciale Raad voor Gezondheid adviseert daarom aan de provincie om de adviesrol van de GGD te versterken bij beleid en vergunningverlening. Zo kunnen gezondheidsexperts meedenken voor een schoner en gezonder Brabant. We dienen dan ook samen met PvdA de motie ‘Benut de Brabantse GGD-en voor drie gezonde levensjaren erbij’ in.

Voorzitter, als afsluiting een woord van dank aan de Commissaris en Gedeputeerde Boelema. Dank voor het blijvend aandacht vragen voor Q-koortspatiënten, en specifiek de oproep aan het Rijk voor een Brabants behandelcentrum. Want vele Brabanders kampen nog elke dag met de gevolgen van Q-koorts en QVS. Het zet levens op stil. Laten we samen als Staten voor deze mensen blijven inzetten, met hoop op vooruitgang door het aanbieden van goede medische behandelingen. De motie van 50plus - die later wordt toegelicht -dienen we dan ook van harte mee in. 

Tot zover voorzitter.