Op 3 november heeft Provinciale Staten de begroting vastgesteld voor 2024. Deze begroting is een beleidsarme begroting. Met de aangenomen motie ‘Samen maken we Brabant!’ heeft Provinciale Staten op 8 september 2023 verzocht aan Gedeputeerden Staten om het bestuursakkoord als uitgangspunt te nemen voor het te voeren beleid. De goede plannen uit het bestuursakkoord moeten nog verwerkt worden en dit zal gebeuren bij de perspectiefnota. GroenLinks heeft wel aandachtspunten meegeven aan het college. Want de opgaven van vandaag, vragen om een voortvarende aanpak. Alleen dan pakken we klimaatcrisis, biodiversiteitscrisis, wateropgave en energiearmoede aan.
De klimaatcrisis vraagt om actie. Goed en hoognodig dat we onze CO2-reductiedoelen met het bestuursakkoord naar boven hebben bijgesteld. GroenLinks hoopt snel een plan te ontvangen van het college om deze reductie concreet in te vullen. Juist omdat we nog niet op de lijn lijken te zitten om het huidige doel van 49% reductie in 2030 te halen, noch het gezamenlijke RES bod voor 2030. Er zijn nog voldoende kansen om de doelen wél te halen, maar dan moeten we een tandje bijzetten. Hierbij heeft GroenLinks het belang benadrukt om onze inzet op energiebesparing en energieopslag te intensiveren om te voorkomen dat de problemen rondom netcongestie onze klimaatopgave in de weg komen te zitten.
De betrouwbaarheid van ons mobiliteitssysteem staat momenteel onder druk, zowel in het OV als op de weg. Om dat laatste op te vangen is extra inzet op de mobiliteitstransitie essentieel en dit ziet het college ook in. In dit licht is het nieuws van 26/10 over dat de snelfietsroutes erin slagen om mensen uit de auto te halen, mooi nieuws. Het voltooien van het snelfietsnetwerk moet dus hoog op de agenda blijven, voor klimaat, gezondheid, luchtkwaliteit en bereikbaarheid. Wij hebben een motie ingediend om vaart te maken met de fiets en te zorgen dat fietsinfra projecten zo min mogelijk onnodig stil komen te liggen. Deze motie is samen ingediend met PvdA, D66, SP, VVD, 50+, Partij voor de Dieren, BBB, Volt en CU-SGP. Deze motie is aangenomen.
Er is meer geld nodig voor het openbaar vervoer. Alleen dan kan het de basisvoorziening zijn die de Brabander nodig heeft. Hier zal GroenLinks bij de perspectiefnota dan ook kritisch naar kijken. GroenLinks vindt het goed dat GS zich met de personeelstekorten bij de vervoerders bemoeit, maar vraagt zich wel af of het voldoende is. Hierbij zijn goede arbeidsomstandigheden een basis. Alleen zo keren we de huidige uitval van ritten en het afschalen van dienstregelingen. We willen meer reizigers in het OV, niet minder. Daarvoor zijn betrouwbaarheid, betaalbaarheid en bereikbaarheid essentieel.
GroenLinks kan niet vaak genoeg benadrukken hoe belangrijk de doelstelling ‘drie gezonde levensjaren erbij voor iedere Brabander in 2030’ is. Toch blijft het vaag wat we gaan doen en welke meekoppelkansen er nou daadwerkelijk worden verzilverd en wat daarvan het resultaat is. De gezondheidsmonitor is gelukkig bijna klaar. Wij zullen als fractie hierop wachten en wanneer dit onvoldoende inzicht geeft in wat we doen en wat het effect hiervan is, hier op een later moment op terug komen.
Daarnaast maakt GroenLinks zich zorgen over de uitstoot en lozing van gevaarlijke stoffen in Brabant. Strenger beleid en meer uitvoeringskracht is wat ons betreft hard nodig. En als bedrijven over de schreef gaan, een keiharde aanpak uitvoeren om mens, dier en milieu te beschermen. GroenLinks hoopt snel de uitvoeringsagenda Milieu te ontvangen, mét een centrale rol voor de aanpak van uitstoot en lozing van gevaarlijke stoffen.
Het gaat niet goed met onze natuur. Natuurherstel vergt urgentie. Ook de boswachters kwamen met een massale oproep: ‘de tijd van beterschap belóven is voorbij’. En terecht. Want hoe langer we wachten, hoe moeilijker het herstel wordt. En dat betekent niet alleen stikstof reduceren, maar ook het aanpakken van verdroging, waterkwaliteit, natuuruitbreiding en het tegengaan gebruik bestrijdingsmiddelen. We weten niet wat het nieuwe kabinet gaat besluiten, maar we moeten in Brabant tempo maken. Doen wat nodig is.
Landelijk is het niet gelukt om een landbouwakkoord te sluiten. Dat voorzag GroenLinks al, want goede sturing en kaders ontbraken. We hebben dus nu helaas niet vanuit vanuit het Rijk een omschakelfonds naar natuurinclusieve of biologische landbouw. Enkel alleen de landelijke opkoopregelingen waar ongeveer 130 veehouders zich voor hebben aangemeld. GroenLinks heeft wel zorgen over het toekomstig grondgebruik op deze locaties. Provincies hebben gelobbyd voor sturing, maar zonder resultaat. We willen niet van de regen in de drup komen, doordat er ongewenste ontwikkelingen plaatsvinden op deze gronden voor natuurgebieden, omwonenden en de KRW-doelen. Daarom hebben we samen met PvdA, D66 en SP een motie ingediend om te onderzoeken welke sturingsmogelijkheden er zijn op ongewenst grondgebruik (o.a. via de zaakbegeleiders) en nu al te monitoren welke ontwikkelingen plaatsvinden. Deze motie is aangenomen.
GroenLinks maakt zich zorgen over onze biologische landbouw. Eerder werd duidelijk dat er voor de biologische varkens- en kippenhouderijen geen huisvestingssystemen bestaan die voldoen aan de IOV, waardoor zij nu klem zitten. GroenLinks vindt dat we biologische boeren moet helpen. Zij zijn namelijk koplopers in het natuur- en diervriendelijk produceren van ons voedsel. Daarom dienden we samen met PvdA, D66, SP, Lokaal Brabant en Volt een motie in om GS de opdracht te geven een oplossing te zoeken waardoor zij kunnen voldoen aan de regelgeving, zonder gebruik hoeven te maken van technieken die hun SKAL-certificaat in de weg staat. Deze motie is aangenomen.
Wonen is een recht. Het oplossen van de wooncrisis heeft voor GroenLinks prioriteit. Ook al is het tempo van nieuwe woningbouw van een hele hoop aspecten afhankelijk waar wij als provincie geen invloed op hebben, toch vinden wij dat we er alles aan moeten doen zodat er voor iedereen een betaalbaar en duurzame woning beschikbaar is. GroenLinks blijft inzetten op vooral binnenstedelijk bouwen, zowel in hoogstedelijk als in landelijk gebied. Wij benadrukken de mogelijkheden om de bestaande woningvoorraad te verduurzamen, de transformatie van naoorlogse wijken te realiseren en onze woningvoorraad te verdichten.
Cultuur verbindt, verrijkt en inspireert ons. Investeren in cultuur, is investeren in onszelf. We zouden nog veel meer kunnen putten uit de creativiteit en kracht van onze culturele sector. GroenLinks is dan ook blij dat in het bestuursakkoord staat dat we kunstenaars gaan betrekken bij de maatschappelijke opgaven. Wij zien hier kans om anders naar opgaven te kijken en oplossingen te vinden in plaats van ons suf te zoeken. Wij zijn benieuwd waar dit de komende jaren toe zal leiden.
GroenLinks heeft bij deze begrotingsbehandeling geen financiële claims neergelegd omdat wij het college de kans willen geven de plannen uit het bestuursakkoord uit te werken en hiervoor bij de perspectiefnota een financieel voorstel voor te doen. Wij kijken dan ook uit naar de behandeling van de perspectiefnota en zullen dan extra scherp kijken naar de onderwerpen die we tijdens de begrotingsbehandeling hebben aangesneden.