Vanaf dit jaar geldt in Nederland een mestverwerkingsplicht. Dit betekent dat iedere veehouder verplicht is om alle mest die zijn dieren produceerden, een vastgestelde hoeveelheid te (laten) verwerken. Vanaf 2015 worden de regels nog strenger.
Vanaf dit jaar geldt in Nederland een mestverwerkingsplicht. Dit betekent dat iedere veehouder verplicht is om alle mest die zijn dieren produceerden, een vastgestelde hoeveelheid te (laten) verwerken. Vanaf 2015 worden de regels nog strenger.
De sector staat op zijn kop. Was net het melkquotum afgeschaft, waardoor het aantal koeien kan groeien, nu moeten de veehouders zich aan die strenge mestwetgeving houden. Bovendien liggen lokale en regionale overheden dwars, want er is veel maatschappelijk verzet tegen de mestverwerkingslocaties. Waarom is dat verzet er? En waarom is mestverwerking eigenlijk nodig?
Al in 2009 publiceerde Nature een artikel over de factoren die de veerkracht en stabiliteit van de aarde ondermijnen. Het zijn er negen: klimaatverandering, afname van biodiversiteit, landgebruikverandering, toename van zoet watergebruik, vermindering ozonlaag, verzuring oceanen, toevoer stikstof en fosfaat, emissies van fijnstof en toevoer gifstoffen aan het milieu. Deze factoren – door ons mensen - leiden tot destabilisatie van de landgebied, oceanen en de atmosfeer. Met schadelijke gevolgen voor al het leven, dus ook voor onszelf.
Onderzoekers stellen nu dat de wereldwijde grenzen voor de hoeveelheden stikstof en fosfaat op landbouwgronden al zijn overschreden. Onze intensieve voedselproductie zorgt voor uitspoeling van stikstof en fosfaat naar het oppervlaktewater en kustwater. Dit leidt tot giftige algenbloei en vissterfte. De uitstoot van stikstof (in ammoniak) naar de atmosfeer draagt verder bij aan luchtvervuiling. Ook zorgt stikstofuitstoot voor sterfte van dieren- en plantensoorten en tot klimaatverandering.
Tegelijkertijd raken de landbouwgronden uitgeput doordat er voedingstoffen aan de grond worden onttrokken. De bodem wordt arm en kan zelfs ongeschikt worden voor voedselproductie. Reductie van meststoffen op wereldschaal is dan ook nodig. Vandaar de strengere regelgeving. De grondstoffen in mest, de poep van de veedieren, moeten we weer terugwinnen. Mestverwerking dus.
Maar dan de praktijk. Want daar begint het maatschappelijk verzet. Mestverwerking vindt plaats rond intensieve veehouderijen, veelal in landbouwgebieden die al overbelast zijn met stank, ammoniak en fijn stof. Omwonenden hebben in de afgelopen jaren de ene megastal na de andere gebouwd zien worden en horen nu dat er een mestfabriek gaat verschijnen in de buurt waar ze wonen en werken.
Neem nu de bewoners van Landhorst, Oost-Brabant. Zij leven ingeklemd tussen de varkensstallen.
Altijd stinkt het er, de plaatselijke camping moet de deuren sluiten. Buiten zitten in de zomer kan niet, luchtwegklachten nemen sterk toe en rondfietsen is er geen pretje. Precies op die plek moet komend jaar een mega-mestfabriek verrijzen die jaarlijks een half miljard kilo drijfmest onder hoge druk, met behulp van 5 miljoen liter zwavelzuur, moet gaan verwerken. De bewoners zijn bang voor het gevaar van resistente bacteriën en andere ziekteverwekkers. Ze protesteren via de lokale en regionale politiek, maar krijgen geen voet aan de grond. Als het aan de coöperatie van veehouders ligt, geholpen door het lokale bestuur, moet en zal die fabriek er komen.
Maar genoeg is genoeg. Het is tijd om eindelijk gezondheid en de toekomst van onze kinderen voorop te stellen! Grootschalige mestverwerking is niet de oplossing voor de grote problemen die de intensieve veehouderij heeft gecreëerd in Nederland.
In de visie van GroenLinks is techniek nooit de oplossing van de problemen in de intensieve veehouderij. Luchtwassers zijn niet de oplossing voor megastallen. Verwerkingstechnieken niet de oplossing voor mestfabrieken. De oplossing is simpelweg: minder dieren.
We zullen met ondernemers samen moeten zoeken naar nieuwe manieren waarop we in de landbouw ons geld gaan verdienen. Nieuwe manieren waarop we omgaan met de natuur, de dieren en de mensen die rond veehouderijen wonen. Manieren om kringlopen te sluiten, om meer waarde te geven aan vlees dat dier- en natuurvriendelijk wordt geproduceerd. Voedselverspilling moeten we tegengaan, we sluiten de kringlopen en we kiezen bovenal voor kwaliteit in plaats van bulk. Zodat we de generaties na ons niet in de shit laten zakken.
Hagar Roijackers is woordvoerder Landbouw voor GroenLinks Brabant